Kız Öğrenciler Akademik Liselerden Uzaklaşıyor!

Milli Eğitim Bakanlığının yayımladığı istatistiklerin son 5 yıllık değerlendirme tabloları incelendiğinde ulaşılan bulgular kız öğrencilerin devam ettiği akademik ve meslek, teknik liselerde kız öğrenci sayısında bir erimenin olduğunu ortaya koymaktadır. Akademik ve Mesleki Teknik Ortaöğretimde görülen bu erimeye karşılık özellikle açık lise, imam hatip liseleri ile özel liselerde öğretim gören kız öğrenci sayısında büyük artışlar yaşanmaktadır.

Son yıllarda ÖSYS’de kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha başarılı sonuçlar almaları ile övünülürken, akademik ve mesleki liselerden kız öğrencilerin uzaklaşarak, özel, açık ve imam hatip liselerine yönelmenin son beş yılda yoğunlaşması başka kaygıları düşündürtmekte, muhatapları tarafından yanıtlanması gerektiğine inandığımız pek çok sorunun sorulmasına neden olmaktadır.  

MEB İmam hatip liselerini Mesleki Teknik Ortaöğretim Genel Müdürlüğü bünyesinden ayırarak Din Öğretimi Genel Müdürlüğü bünyesine dahil etmiştir. Yaptığımız hesaplamalar da imam hatip liselerini ayrı bir lise statüsünde değerlendirmemizin nedeni MEB’in bu liseleri meslek lisesi statüsünden çıkarıp ayrı bir statüde değerlendirmesinden kaynaklanmaktadır

2011-12 yılında liselerin tamamında toplam 2 milyon 229 bin 858 öğrenci okurken, bu sayı 2015-16 öğretim yılında 2 milyon 760 bin 501’e ulaşmıştır. Son 5 yılda ortaöğretimde okuyan kız öğrenci sayısında %23.80 oranında bir artış olmuştur.2011-12’de akademik liselerin örgün programlarında okuyan kız öğrenci oranı %41.75 iken bu oran 2015-16 öğretim yılında %28.50’ye düşmüştür. Akademik liselerin örgün öğretim programlarında %13.25 oranında bir azalma yaşanmıştır. Azalma sadece akademik liseler ile sınırlı kalmamış meslek liselerinin örgüm öğretim programlarında da devam etmiştir. 

Mesleki teknik ortaöğretimin örgün öğretim programlarında 2011-12 öğretim yılında okuyan öğrencilerin oranı %29.62 iken bu oran 2015-16 öğretim yılında %28.41’e düşmüştür. Mesleki teknik ortaöğretimin öğrenci oranında genelde artış yaşanırken kadın öğrenci oranında %1.21’lik azalma yaşanması dikkatle izlenmesi gereken bir sonuç olarak görülmelidir. Mesleki teknik ortaöğretimde en yüksek artış oranı mesleki teknik liseler içinde sayılan çok programlı liselerde olmuştur. 

2011-12/2015-16 Yılları arasında açık, imam hatip ve özel liselerde yukarıda azaldığı belirtilen sayı ve oranların tersi yönde gelişmeler olmuştur.2011-12 öğretim yılında açık liselerde okuyan kız öğrencilerin oranı genel toplam içinde %19.42 iken bu oran 2015-16 öğretim yılında %24.12’ye çıkmıştır. Artış oranları aynı süre zarfında imam hatip liselerinde %6.17’den %13.75’e özel liselerde ise %2.64’ten %8.13 olmuştur.

2011-12 ile 2015-16 öğretim yılları arasında 5 yıllık dönemi kapsayan değişim oran ve sayılarına bakıldığında önemli artışlar olduğu görülmektedir. 

Sayılar ve artış oranları

-Açık lisede okuyan kız öğrenci sayısı 433 bin 105’ten 665 bin 738’e (artış oranı %53) 
-İmam hatiplerde 141 bin 816’dan 379 bin 600’e (artış oranı %168)
-Özel liselerde 60 bin 797’den 224 bin 542’ye (artış oranı %269) 

2011-12 Öğretim Yılında lise hazırlık ve 9.sınıflarda okuyan kız öğrenci oranı %42.29 iken 2015-16 öğretim yılında bu oran %45.94’e çıkmıştır. Aradan geçen 5 yılda 9.sınıfa devam eden kız öğrenci oranında %2.65’lik artış olmuştur. Liseyi bitirme oranlarında da benzer artışlar söz konusudur.2011 öğretim yılında liselerden mezun olan öğrencilerin %48.93’ü kız öğrencilerden oluşurken, bu oran 2015 yılında %50.66’ya yükselmiştir. 5 Yılda liseden mezun olan kız öğrencilerin oranında  %1.67’lik artış olduğu görülmektedir. 

TEOG Süreci de İmam Hatip, Özel ve Açık Liselere Yaradı

İlk yerleştirmeleri merkezi olarak 2014’te,ikinci yerleştirmeleri tercihe dayalı olarak 2015’te yapılan TEOG Sınavları öncesinde imam hatiplerde 247 bin 031,açık liselerde 585 bin 257 özel liselerde ise 63 bin 780 öğrenci öğrenim görüyordu. 2 Yıllık TEOG Yerleştirme sonuçlarının ardından 2015-16’da imam hatiplerde öğrenim gören kız öğrencilerin sayısı 379 bin 600,açık liselerde 665 bin 738,özel liselerde ise 224 bin 542 öğrenciye ulaştı. Bu rakamlara bakarak TEOG sürecinin başka destekler ile birlikte imam hatiplerin %53.67,açık liselerin %13.75,özel liselerin ise %252 oranında büyümesine katkı sağladığını söyleyebiliriz.

Yukarıda yapılan sayısal analiz sonuçlarına göre neler söylenebilir.

-Akademik ve mesleki örgün öğretim programlarına devam eden öğrenci sayısı azalmaktadır. -Ortaöğretimde kız öğrenciler açık liseye, imam hatip ve özel liselere yönlendirilmektedir.

-Toplumda muhafazakarlaşma özendirilmektedir. Muhafazakar mahallenin kodlarının baskın ve etkili olduğu öğretim kurumları politik olarak teşvik edilmekte desteklenmektedir.

-Gençler açık öğretime yönlendirilerek ev içi yaşama kapatılmaktadır. Bu tutum çocuk evliliklerine kapı aralanmasına neden olmaktadır.

-Mesleki Teknik Ortaöğretimde genel olarak okullaşma oranları artmaktadır. Ancak kadın öğrenci oranlarında erime yaşanması üzerinde önemle durulması gereken bir sonuçtur. Süreç böyle devam ederse gelecekte kadınların bir mesleği öğrenerek çalışma yaşamında yer almalarının, iş gücüne katılımlarının önü kapanacaktır. 

-Çok yüksek oranlarda olmasa da liseden mezun olan kız öğrenci sayısı artmaktadır. Bu artış kadınlar ve toplumun eğitim yılı seviyesinin yükselmesi bakımından olumludur.

-TEOG Sınav süreci bu üç okul türünün niceliksel olarak büyümesine katkı sağlamıştır.

Sonuç olarak, toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden bakıldığında ortaöğretimde kız öğrenci oranının artması olumludur. Ancak bu perspektifin bütüncül bir bakış açısı ile ele alınarak okullara yaklaşım gösterilmesi bilimsel akla yatkın olan yoldur. Cinsiyet eşitliği kavramına kendi ideolojik dünyamızın penceresinden bakarak gelişmelerden ve öncelediğimiz olan kurumların ulaştığı sayıdan mutlu olabiliriz. Bu durum mevcut sistemin eşitsiz ve niteliksiz olan eğriliklerini düzeltmez.  Esas olması ve yapılması gereken okul türleri arasında ayrımcılık yapmamak, eğitimin içeriğini bilimsel, eğitim hizmetini alanların nitelikli yurttaşlar olarak yaşama hazırlanmasını sağlayacak ortam ve olanakları eşit bir biçimde sunmaktır. Kaynak, Bakz 2011-12/2015-16 MEB İstatistikleri  
                                                                                                     


Alaaddin Dinçer
    Eğitimci
03.04.2016