Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü web sitesi üzerinden öz değerlendirme portalı hizmete açılmıştır. Peki, eğitim sistemimizde öz değerlendirme çalışmaları başarılı sonuçlar doğurabilecek mi? Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda öz değerlendirme ile ilgili çalışmalarda ne kadar başarılı uygulanmaktadır?
Öz değerlendirme, bir organizasyonun yaptığı işleri ve iş süreçlerinin sonuçlarını yönetsel bir modeli esas alarak kapsamlı ve sistematik olarak gözden geçirilmesi süreci olarak tanımlanmaktadır. Kurumsal mükemmellik anlayışını benimseyen ülkeler bu çağdaş yaklaşımı, çeşitli modellerle desteklemektedirler. Öz-değerlendirme sistemi; organizasyonunuzun çalışmalarını nasıl yürüttüğünü ve öğrenerek gelişen organizasyon olmayı nasıl sağladığını anlamamızı sağlar.
Peki, öz değerlendirme sistemi nerelerde kullanılır?
Her organizasyon kalite yönetim sistemini uygulayabilir. Organizasyonlar, yaptığı faaliyetleri iyileştirebilir ve bu sistemden faydalanabilirler. Öz değerlendirme sistemi, gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Dünyanın en büyük şirketlerden, orta ve küçük işletmelere kadar birçok organizasyonda kullanılabilir.
Öz değerlendirme sisteminin temeli, uluslar arası kalite ödülleri ve kalite akreditasyonlarında kullanılan sürekli iyileşme modeline dayanmaktadır. Dünyanın birçok ülkesinde işletmeler öz değerlendirme sistemini başarılı bir şekilde kullanarak rekabet ortamında fark yaratabilmektedirler.
Öz değerlendirme sistemi ne amaçla tasarlanmıştır?
Öz değerlendirme sistemi, organizasyonlardan çok yönlü bilgi toplamak, bilgileri yorumlamak, anlamak, analiz etmek ve sonuçları değerlendirerek sürekli iyileşmeyi sağlamak amacıyla tasarlanmıştır.
Eğitimde öz değerlendirme, eğitim öğretim kurumlarının yönetim işleyişlerinden, öğretimsel süreçlerden ve destek hizmetlerinden toplanan verileri değerlendirerek, neleri iyileştirmeniz gerektiğini belirlemek açısından oldukça önemlidir.
Okul öz değerlendirmesi, okulun amaçlarını gerçekleştirmesi, hedeflerine ulaşması ve kendini geliştirmesi için yaptığı faaliyetlerle ilgili sürekli veriler toplaması, elde ettiği verileri analiz etmesi sonucu, kendi kendisi hakkında yaptığı değerlendirme olarak tanımlanabilir. Öz değerlendirme, son yıllarda birçok ülkede eğitim sisteminde alternatif bir denetim sistemi olarak gündeme gelmiştir. Ancak, öz değerlendirmenin kalite güvence sisteminin bir parçası mı ya da ayrı bir model mi olduğu konusuyla ilgili farklı uygulamalar bulunmaktadır. Eğitim sistemlerinde toplam kalite yönetimi ve okul gelişim modeli kapsamında da öz değerlendirme çalışmaları yapılmaktadır.
Eğitim kurumlarında kalite yönetim sisteminin bir parçası olarak öz değerlendirme çalışmalarının yapılması oldukça önemli ancak, çalışmayı yapan okullarla yapılan görüşmeler ve uygulamalara bakıldığında; beklentilerin karşılanmadığı, okullarda ilgili portalı kullananların sadece resmi görevi yerine getirdikleri görülmektedir. Daha da üzücü olanı, sosyal ortamda örnek raporların dolaştığı, kopyala - yapıştır yöntemiyle görevlerin yapıldığı, okul yönetimlerin bu çalışmayı özüne uygun yapmadığı görülmektedir.
Eğitimde öz değerlendirme, toplam kalite yönetiminin bir parçası olarak değerlendirilebilir. Toplam kalite yönetiminde yaşanan problemlerin benzerlerini yaşamamak adına; Toplam kalite yönetim sistemi, eğitim sistemimizde beklentileri neden karşılamadı?” sorusunun cevabı aranmalı ve bu kapsamda değerlendirmeler yapıldıktan sonra, çıkan sonuçlar kapsamında öz değerlendirme çalışmaları başlamalıdır.
Eğitim sistemindeki kalite arayışlarında, üst yönetimin liderliği çok önemlidir. Üst yönetimler kalite arayışlarıyla ilgili samimi olmalı, kalite yönetim sistemleriyle ilgili yeni paradigmaları doğru kavramalıdırlar. Eğitimde kalite uygulamaları ile ilgili saha çalışmalarına bakıldığında; üst yönetimin kalite çalışmalarında sadece formel rolü gereği destek verdikleri görülmektedir. Eğitim toplantılarına üst yöneticilerin bizzat katılarak yapılacak çalışmaların önemi anlatılmalıdır. Kısaca; üst yöneticilerin kalite çalışmalarında lider olarak, çalışanları kalite sistemine ve vizyonuna inandırmalıdırlar. Öz değerlendirme ve kalite çalışmaları incelendiğinde, üst yöneticilerin basına yapılan açıklamalarda ve işin sadece görülen boyutunda görünür oldukları, çalışanların desteklenmesi, paylaşılan vizyon, ortak kalite politikası ve kalite kültürü oluşturma boyutunda yer almadıkları görülmektedir.
Kuram ve sistemler eğitim sistemimize uyarlanırken kendi sistemimizin sosyal ve kültürel yapısı, değer ve normları da dikkate alınarak yeni sistemler uygulanmalıdır. Eğitim sistemindeki yeni uygulamalar ile ilgili paradigmalar geliştirilmeden yeni uygulamaların başarılı olma şansı düşüktür. Bu nedenle, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında uygulanmakta olan öz değerlendirme çalışmalarından beklenen sonucun alınması için, eğitim kurumlarında öz değerlendirme çalışmalarıyla ilgili eğitim paydaşları bilgilendirilerek modelin uygulanmasına isteklilik oluşturulmaya çalışılmalıdır. Öz değerlendirme sistemi kalite güvence sistemiyle eşgüdümlü yürütülmelidir. Geleceği aydınlık, yarınları umut dolu bir nesil için, “ÖNCELİĞİMİZ EĞİTİM”…
