Büyük bir ailenin paydaşları.
Bu ailenin herbir paydaşının mutluluğunun diğerini doğrudan etkilediği toplumun çekirdek noktası...
Ailede mutluluk için her bireyin söz söyleme, fikrini beyan etme hakkı varken aynı ortam okullarda da mevcuttur. Mevcut bu ortamın sağlıklı olması doğru iletişimle mümkündür. Birbirini anlayan, birbirinin haklarına saygı duyan, hassasiyetlere duyarlılık gösterilen ortamlarda başarı da kendiliğinden gelir.
“Teşekkür ederim, özür dilerim, çok güzel olmuş, eline sağlık, harikasın…” tüm olumlu kelimeler aslında başarının ve doğru iletişimin temelini oluşturur. Öğrenci hata yaptığında öğretmeninden özür dileyebiliyorsa ve utanma duygusu varsa, yüzü kızarıyorsa hay hay! Çünkü umursamaz, hoyrat, kırılma ve utanma bilmeyen bireyler topluma zarar verir. Bu noktada öğretmen tutumları da önemlidir. Öğretmen de beşerdir, şaşar. Çocuğu yanlış anladığında özür dileyebilmeli, çocuğa güzel davranışında mesela çöpünü yere değil çöpe attığında, ödevini yaptığında, bir arkadaşına yardım ettiğinde ya da öğretmenine kalem uzattığında çocuğa teşekkür edilmeli, aferinler esirgenmemeli, çocuk yüreklendirilmeli. Aynı durum öğretmenler için de geçerlidir. Okul yararına bir katkı sunan bir öğrenciye olumlu dokunuşu olan, sıkıntı yaratan bir öğrenciyi kazanan, okulun ek işlerine yardım eden öğretmene okul müdürü “Teşekkür ederim, eline sağlık hocam” ifadelerini çok görmemeli, bunu öğretmenler odasında, toplantılarda, karşılaştığında öğretmene hissettirmelidir. Bu bir veya iki öğretmen için olmamalı, en ufak farklı davranışı okul müdürü takdir etmeli. İdareci, öğretmen, okuldaki görevliler, memurlar, veliler arasında “Günaydın, iyi günler, nasılsınız, teşekkür ederim” kültürü mutlaka olmalıdır. Günaydınına tepki almayan bir öğrenci, iyi günler dileğine tepki alamayan bir öğretmen bunu sürekli yaşadığında “duvara çarpma” hissi yaşayacaktır.
Bunlar temelde basit ama günlük hayatta motivasyonu ciddi etkileyen faktörlerdir. Okula mutlu gelen öğrenci, öğretmen daha verimli olacaktır.
Öğretmen yaklaşımında öğretmenin ders saati az olduğunda bir gününü okul şartları dikkate alarak boşaltmak, küçük çocuğu olan ve bakıcıyla çalışan öğretmenlerin ders saatlerine dokunup öğretmenleri rahatlatmak, hastası olana esneklik tanımak - ki bunları suistimal etmemek ya da kişiye özel kullanmamak - okulda ılıman bir iklimin tesisinde ve öğretmen motivasyonunda ciddi bir etkendir. Ama önemle vurgulamak isterim ki doğru kullanmak kaydıyla…
Okul idaresinin öğretmenlerle eşgüdüm içinde çalışması önemlidir. Öğretmenin bir hatasını gördüğünde ki hepimiz hata yapabiliriz, bunu toplum içinde afişe etmesindense bireysel konuşup kimseye duyurmadan çözmesi okul içinde dedikodu oluşumunu, gruplaşmayı önler.
Herkese eşit mesafede, kendine benzesin benzemesin, öğretmenin doğru davranışını olumlayan, yanlışını bireyselde çözmeye çalışan anlayış başarılı olacaktır. Öğretmen de öğrencisine yaklaşırken sorunu özelde çözmeli, güzeli sınıf ve okul ortamında yaymalıdır. Bu öğrenci motivasyonunu doğrudan etkiler.
Veli okula gelmeli, öğrencisini sormalı, sıkıntılı durumlarda işbirliği içinde olmalı. Fakat bu işbirliği okulun işleyişine müdahale, haddini aşma durumunda olmamalıdır. Saygı, anlayış ve doğru iletişim sınırlarını aşmamalı. Öğrencinin notuna, yazılı sorusuna, dersin nasıl işleneceğine varan had aşan müdahaleler okulun ve öğretmenin huzurunu bozacaktır.
Okul ikliminin tesisinde elbette birinci desturumuz kanun ve yönetmeliklerdir. Ancak kanun ve yönetmelikler çerçeveyi çizmektedir, bunların içini dolduran öğretmen, öğrenci, idare ve velilerdir. Bu çerçevenin dışına çıkmadan gerektiğinde öğretmen ve öğrenci lehine doğru yorumlayarak, insiyatif alarak öğretmen ve öğrencinin işi kolaylaştırılabilir. Kaza yapıp okula gelemeyen bir öğretmenden rapor isterseniz öğretmenin yaşadığı travmanın üstüne bir travma da siz eklerisiniz, iki saat dersinin olduğu güne nöbet yazarsanız öğretmeni mutsuz edersiniz. Mutlu olan öğretmen okula şevkle gelecek, asli görevleri dışındaki işlere bile el atacak, okulun, idarenin yükünü hafifletecektir.
Sürekli mobbing yaşayan, bir teşekkürün çok görüldüğü öğretmen mutsuz olacak ve asli görevini bile yapmakta zorlanacaktır. Kendini bir hükümdar gibi gören, öğretmenine selam verince gücünün sarsılacağını düşünen, öğretmenin telefonuna çıkmayan, kendisiyle halledilmesi gereken işi “Ben müdürüm, yardımcımla halledin.” diyen idareciler başarılı olamaz. İletişim kurduğunuz ölçüde birbirinizi anlar ve birbirinizden verim alırsınız.
Bir protokol programında bir ilçe müdürünün öğretmenine incitmeden, siz yanlış yapıyorsunuz demeden, “biz böyle yapmıştık fena da olmamıştı.” Deyişindeki zerafet ve öğretmenin mesajı almasındaki inceliği yaşamalıyız, yaşatmalıyız okullarda. Emin olun nezaketten kaybetmeyiz, iyi niyetten kaybetmeyiz; okullarda doğru iletişim sevgi ve saygı kültürünü tesis etmek durumundayız. Müdür öğretmene “Günaydın, eline sağlık, iyi günler, teşekkür ederim.” dediğinde müdürlüğünden eksilmez. Öğretmen öğrenciye bu şekilde yaklaştığında öğretmenliğinden eksilmez. Aksine büyür, güzelleşir, çoğalırız. Yazımın içeriğindeki sorun sadece okul odaklı değil, hayatın her alanındaki, toplumsal bir sorun. Okulda da aynı, fabrikada da aynı, otobüs durağında da aynı daha sosyal, daha insani, daha toplumsal bir sorunumuz
Ne var ki bu yazıdaki sorun insanlara şöyle yapın, böyle yapın diyerek çözebileceğimiz kadar basit değil .
Bu hoyratlığı aşmak da eğitimle mümkün.
TÜM OKULLARDA, ana sınıfından üniversite sona kadar İletişim dersi konulmalı müfredata.
Her yaştaki çocuğun iletişim ihtiyaçlarına göre ders içeriği belirlenmeli, temel iletişim teknikleri öğretilmeli. Karşı taraf nasıl dinlenir, derdimizi düşüncemizi nasıl düzgün anlatırız , nasıl konuşuruz , nasıl paylaşırız , nasıl çözeriz ,öğretilmeli . O zaman ciddi sosyolojik boyutu olan bu sorun da çözümlenir süreç içinde ...
