Hedef eğitimin kalitesini yükseltmek
Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanan "2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı"nda eğitim alanında izlenecek politika ve tedbirlere yer verildi.
Buna göre, erken çocukluk eğitiminin 5 yaş için zorunlu olması sağlanacak ve bu eğitim kademesinin niteliğinin artırılmasına yönelik ortak kalite standartları getirilecek.
Mesleki ve teknik eğitimde alan eğitiminin 9'uncu sınıftan itibaren başlaması ve müfredatın esnek ve modüler olarak yapılandırılması sağlanacak. Öğrenme ortamlarının fiziki niteliğinin artırılmasına ağırlık verilerek bütün okullara öğrencilerin ilgi, mizaç ve yeteneklerinin gelişimine yönelik Tasarım-Beceri Atölyeleri kurulacak.
Eğitimin tüm kademelerinde erişimde sağlanan ilerlemelerle birlikte eğitimin kalitesinin artırılmasına yönelik ilave çalışmalar sürdürülecek. Bu kapsamda, fırsat eşitliği, öğretmen nitelikleri, öğrenme ortamları, müfredat ve kurumsal kapasite önemli politika başlıkları olarak öne çıktı.
Tekli eğitime geçme çalışmaları sürüyor
Fırsat eşitliği bağlamında ikili eğitimden tekli eğitime geçme çalışmaları devam edecek.
Eğitim fakültelerinde, öğretmen yetiştirme programlarının özgün bir yapılanmayla uygulama ağırlıklı düzenlenmesi sağlanacak, öğretmenlerin mesleki gelişimi lisansüstü düzeyde desteklenecek ve pedagojik formasyon programları yerine lisansüstü düzeyde Öğretmenlik Mesleği Uzmanlık Programı açılacak.
Elverişsiz koşullarda görev yapan öğretmenler için teşvik mekanizması kurulacak, öğretmenlik mesleği mevzuatına ilişkin çalışmalara başlanılacak.
2017-2018 eğitim öğretim dönemi itibarıyla güncellenen müfredatın işlevselliğinin artırılması için, farklı aktör ve kurumların katılımıyla dijital eğitim ve öğretim içeriği geliştirme ekosisteminin oluşturulması ve sınıf içi öğretim uygulamalarındaki iyi örneklerin geliştirilerek paylaşıma açılması sağlanacak.
Çocukların öğrenmesiyle ilgili tüm aktörlerin okulu iyileştirme çalışmalarında yer aldığı Okul Gelişim Modeli kurularak her okula Okul Gelişim Planı hedefleriyle uyumlu okul gelişim bütçesi verilecek. Bu kapsamda, şartları elverişsiz okullara pozitif ayrımcılık yapılacak.
Okullar arasındaki farklılıklar azaltılacak
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda, 23 Ekim'de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2023 Eğitim Vizyonu Belgesi'nin ilan edildiği hatırlatılarak, belgede eğitimin bütün alan ve kademelerini içeren bütüncül bir yaklaşımla 3 yıllık dönemde yapılacakların belirlendiğine işaret edildi.
Bu süre zarfında okullar arası farklılıkların azaltılması, okulların çocuklar için yaşanılabilir alanlar haline dönüştürülmesi, sınav baskısının azaltılması, meslek liselerinin tercih edilebilir hale getirilmesi, çocuklara yeniçağ becerilerinin kazandırılması, öğretmen ve okul yöneticilerinin mesleki tatmin duygusunun yükseltilmesi, erken çocukluk eğitiminin yaygınlaştırılması ve özel ihtiyaçları olan çocuklara hak ettikleri eğitim olanaklarının sunulması vizyon belgesinin temel hedefleri olarak sıralandı.
Yükseköğretimdeki planlamalar
Yükseköğretim okullaşma oranlarında önemli artış sağlanmakla birlikte Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi'ne (ÖSYS) başvuru, sınava tekrar girme ve boş kontenjan sayısındaki artış, yükseköğretim kontenjan planlamasının gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koydu.
Bu amaçla YÖK bünyesinde kurulan Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu kontenjan planlaması çalışmalarına başladı. Üniversitelerin misyon bazında farklılaşması ihtiyacından yola çıkılarak 2006-2008 arasında kurulmuş üniversitelerin bölgesel kalkınma misyonu çerçevesinde ihtisaslaşmasını sağlamak amacıyla YÖK tarafından Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması Projesi kapsamında 5 üniversite destekleniyor. Diğer yandan, 10 araştırma üniversitesi belirlendi.
Yeni kurulan üniversitelerle birlikte, fiziki mekan ihtiyaçlarında artış meydana geldi. Yükseköğretim kurumlarında ilave kapalı alanlar yaratılması gereği bulunmakla birlikte mevcut kapalı alanların daha verimli şekilde kullanılması önemini koruyor. Bu kapsamda, devlet üniversitelerinin mevcut mekanlarının envanteri çıkarıldı, bu mekanların verimlilik analizi yapıldı ve yükseköğretim mekanlarının ülkeye özgü tasarım ilkeleri kılavuzu oluşturuldu.
Üniversitelerin yeni mekan talepleri, oluşturulması planlanan Yükseköğretim Mekanları Yatırım Karar Destek Sistemi (Mek-Sis) yazılımı üzerinden oluşturulan veriler baz alınarak değerlendirilecek.
2019 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda eğitimle ilgili diğer hedefler şöyle sıralandı:
"Hayat boyu öğrenme yaklaşımı çerçevesinde iş gücü piyasasıyla uyumunu güçlendiren, fırsat eşitliğine dayalı, kalite odaklı dönüşüm sürdürülecek. "Ulusal Hayat Boyu Öğrenme İzleme Sistemi" kurulacak.
Kurumsal rehberlik ve teftiş hizmetleri etkinliği artacak şekilde yapılandırılacak. Okul ve program türlerine bağlı ihtisaslaşmış Kurumsal Rehberlik ve Teftiş dalları oluşturulacak.
Rehberlik hizmetleri ihtiyaçlara yönelik olarak yapılandırılacak.
İlkokul ve ortaokullar gelişimsel açıdan yeniden yapılandırılacak. İlkokul müfredatı çocukların ilgi, yetenek ve mizaçlarına uygun olarak iyileştirilecek, ilkokullarda not yerine çocukların gelişimsel özellikleri dikkate alınarak çok yönlü değerlendirme sistemi kurulacak. Okul, mahalle spor kulüpleri kurulacak, tasarım beceri atölyeleri açılacak, teneffüs süreleri artırılacak.
Ülke genelinde yabancı dil eğitimi seviye ve okul türlerine göre uyarlanacak, yabancı dil eğitiminde öğretmen nitelik ve yeterlilikleri yükseltilecek.
İmam hatip okullarının müfredat, ders yapısı ve dil yeterlikleri iyileştirilecek.
Öğrencilerin sosyal, zihinsel, duygusal ve fiziksel gelişimine katkı sağlayan okul öncesi eğitimin, imkanları kısıtlı hane ve bölgelerin erişimini destekleyecek şekilde yaygınlaştırılması için de çeşitli tedbirler alınacak. Bu kapsamda, erken çocukluk eğitim hizmeti yaygınlaştırılacak. Kırsal ve düşük yoğunluklu yerleşim bölgelerindeki çocuklar için esnek zamanlı ve alternatif erken çocukluk eğitimi modelleri uygulanacak. Toplum temelli erken çocukluk hizmetlerinin yayılımı bağlamında merkezler, atölyeler ve gezici otobüs sınıflar devreye sokulacak. Oyun temelli gelişim etkinliklerinin yer aldığı yaz okulu programları açılacak.
Öte yandan özel eğitime gereksinim duyan engellilerin ve özel yetenekli bireylerin, bütünleştirme eğitimi doğrultusunda uygun ortamlarda eğitimlerinin sağlanması amacıyla beşeri ve fiziki altyapı güçlendirilecek.
Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere yönelik hizmetlerin kalitesi artırılacak.
Eğitim kalitesinin artırılması için ölçme ve değerlendirme yöntemleri etkinleştirilecek, öğrencilerin sosyal, kültürel ve sportif etkinlikleri izlenecek, kademeler arası geçiş sınavlarının eğitim sistemi üzerindeki etkisi azaltılacak.
Belirlenecek sınıf düzeylerinde herhangi bir notlandırma olmaksızın alınan kararların işleyişini öğrencilerin akademik çıktıları üzerinden görebilmek amacıyla Öğrenci Başarı İzleme Araştırması yapılacak. Her çocuk için bir e-portfolyo oluşturulacak. Sınavla öğrenci alan okul sayıları kademeli olarak azaltılacak.
Ortaöğretimde okullar arası başarı farkı azaltılacak. İmkan ve koşulları bakımından desteklenmesi gereken okulları Okul Gelişim Planları ile uyumlu olarak kaynak planlanmasında öncelikli hale getirecek bir yatırım planlaması yapılacak.
Fen ve sosyal bilimler liselerindeki öğretimin niteliği iyileştirilecek.
Öğretmenlik mesleği cazip hale getirilecek
Öğretmenlik mesleği daha cazip hale getirilecek, öğretmen yetiştiren fakülteler ile okullar arasındaki etkileşim güçlendirilecek, öğretmen yetiştirme ve geliştirme sistemi, öğretmen ve öğrenci yeterliliklerini esas alan, kişisel ve mesleki gelişimi sürekli teşvik eden, kariyer gelişimi ve performansa dayanan bir yapıda düzenlenecek.
Öğretmenlerin mesleki gelişimi lisansüstü düzeyde desteklenecek. Sertifikaya dayalı pedagojik formasyon yerine lisansüstü düzeyde "Öğretmenlik Mesleği Uzmanlık Programı" açılacak.
Okul yöneticiliği yüksek lisans düzeyinde mesleki uzmanlık becerisine dayalı profesyonel bir kariyer alanı olarak yapılandırılacak.
Ücretli öğretmenlerin ücretleri iyileştirilecek. Sözleşmeli öğretmenlerin görev sürelerine ilişkin düzenleme yapılacak.
Öğretmenlik meslek mevzuatının düzenlemesine ilişkin çalışmalar yürütülecek. Okul yöneticiliğine atamada yeterliliklere dayalı yazılı sınav uygulaması ve belirlenecek diğer nesnel ölçütler kullanılacak.
Eğitimde alternatif finansman modelleri geliştirilecek, özel sektörün eğitim kurumu açması, özel kesim ve meslek örgütlerinin mesleki eğitim sürecine idari ve mali yönden aktif katılımı özendirilecek. Bu kapsamda okulların finansman yöntemleri çeşitlendirilecek.
Eğitime ve okullara bağış yapacak kişilerin farklı miktar, tema ve yöntemle bağış yapabilmesi için il ve MEB düzeyinde bir yapı kurulacak, mevzuat, yazılım ve erişim düzenlemeleri yapılacak.
Özel öğretim kurumlarına yönelik yönetim ve teftiş yapısının etkililiği artırılacak.
Dijital içerik ve becerilerin gelişmesi için ekosistem kurulacak, dijital içerik geliştirilecek ve öğretmen eğitimi yapılacak.
Mesleki ve teknik eğitimde eğitim ortamları ve insan kaynakları geliştirilecek, mesleki ve teknik eğitime atfedilen değer artırılacak, yerli ve milli savunma sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli insan gücü yetiştirilecek. Mesleki ve teknik eğitimde eğitim-istihdam-üretim ilişkisi güçlendirilecek.
Üniversitelerin ihtisaslaşmasına yönelik programların uygulanmasına devam edilecek. Öğretim elemanı açığı, yurt geneline dengeli dağılım gözetilerek azaltılacak.
