Araştırma üniversiteleri tarafından hazırlanan ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca desteklenen projeler, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı İbrahim Şenel, YÖK Yürütme Kurulu Üyeleri Prof. Dr. Naci Gündoğan, Prof. Dr. Kemal Şenocak, Prof. Dr. Erol Arcaklıoğlu, Prof. Dr. Arif Bilgin ile araştırma üniversitelerinin rektörleri ve proje yürütücüsü öğretim üyelerinin katıldığı toplantıda değerlendirildi.
Araştırma üniversitelerinin projeleri arasında “fatura ödemeyen bina”, “yerli kanser ilacı”, “uzaktan bakım: web üzerinden evde terapi”, “müsilaj erken uyarı sistemi”, “kırım kongo aşısı” öngören araştırmalar dikkat çekti.
Ankara Üniversitesinin ev sahipliğinde gerçekleştirilen Araştırma Üniversiteleri Destek Programı Proje Değerlendirme Toplantısının açılışında konuşma yapan Özvar, Türkiye’nin öncelikli hedefleri ve alanları çerçevesinde nitelikli bilgi üretmek, disiplinlerarası çalışmaları ve iş birliklerini teşvik etmek, doktoralı araştırmacı insan sayısını artırmak, uluslararası iş birliklerini güçlendirmek ve üniversiteleri uluslararası alanda daha görünür kılmak amacıyla 13 Aralık 2021’de düzenlenen toplantıda Yükseköğretim Kurulu tarafından yürütülen Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programına ilişkin yeni vizyonun açıklandığını hatırlattı.
Araştırma üniversiteleri programındaki üniversitelerin araştırma kapasitelerinin artırılmasına yönelik özel destek sağlanması kapsamında geçen yıl YÖK ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı arasında imzalanan protokolle Araştırma Üniversiteleri Destek Programının (ADEP) hayata geçirildiğini ifade eden Özvar, ADEP kapsamında Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından oluşturulan Komisyon aracılığıyla performans değerlendirmesine göre Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından araştırma üniversitelerine projelerinde kullanılmak üzere kaynak tahsis edildiğini kaydetti.
Özvar, “Araştırma kültürümüz arttıkça inanıyorum ki araştırmaya ayrılan bütçeler de aynı ölçüde artacaktır. Burada asıl önemli olan bu araştırma kültürünü üniversitelerimizde yeşertmek yahut kökleştirmektir. Bu bakımdan araştırma üniversiteleri kendilerine tahsis edilen bu kaynağı, başta 11. Kalkınma Planındaki öncelikli sektörler olmak üzere, YÖK tarafından eşleştirildikleri alanlardaki bilimsel araştırma projelerinin desteklenmesinde kullanabilmektedirler.” dedi.
“Üniversitelerin proje performansları takip ediliyor”
ADEP kapsamında hazırlanan projelerin izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla YÖK bünyesinde İzleme ve Değerlendirme Komisyonu oluşturulduğunu, bu Komisyon aracılığıyla üniversitelerin proje performanslarının yakından izlendiğini belirten Özvar, bu toplantıda 2022 ve 2023 yıllarında yürütülmekte olan projelerin genel bir değerlendirmesinin yapılacağını söyledi.
İbrahim Şenel: “ Büyük ölçekli araştırma altyapılarının kurulmasını ve geliştirilmesini desteklemeye devam edeceğiz”
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı İbrahim Şenel de yükseköğretim kurumlarının bilgi üretme ve araştırma yapma fonksiyonlarıyla ülkelerin iktisadi ve sosyal kalkınmasında önemli role sahip olduklarına işaret etti. Şenel, “Önümüzdeki 5 yılda üniversitelerimizin iktisadi ve sosyal kalkınmadaki rolünü, etkin olmalarını ve daha nitelikli beşerî sermayenin oluşturulmasını hedeflemekteyiz. Bu hedef doğrultusunda üniversitelerimizin araştırma kapasitelerini geliştirmek için bilimsel araştırma projeleri ile büyük ölçekli araştırma altyapılarının kurulmasını ve geliştirilmesini desteklemeye devam edeceğiz.” dedi.
Açılış konuşmalarının ardından ADEP kapsamında desteklenen projeleri yürütecek öğretim üyeleri projelerinin sunumunu gerçekleştirdi. Ardından rektörler görüş ve önerilerini dile getirdi.
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Özvar, toplantının sonunda yaptığı değerlendirmede, önemli proje sunumları yapıldığını belirterek, “Bu sunumlar bize Türkiye’de araştırma üniversitesi hüviyeti kazanan üniversitelerimizin ne kadar ciddi bir kapasite, potansiyel ve performans taşıdığını gösterdi. Ben başkan olarak Yükseköğretim Kurulunun bizzat tayin etmesiyle değil üniversitelerimizin bizatihi kendi çalışmalarıyla ortaya koyduğu ürünlerle araştırma üniversitesi statüsünü hak edebileceğini düşünüyorum.” diye konuştu.
-Desteklenen Projelerden Örnekler-
Araştırma üniversiteleri destek programından 2022 ve 2023 yıllarında yararlanan ve halen yürütülmekte olan toplam 539 proje arasında özellikle tıp ve enerji alanındaki çalışmalar öne çıkıyor.
Desteklenen projelerden bazıları şöyle:
-Atatürk Üniversitesinin meme kanserinde kullanılan ve ücreti yaklaşık 20 bin TL olan ilacın yeni bir sistemle Türkiye’de üretilmesini öngören “Ribosiklib Bileşiğin Yeni Bir Yöntemle Sentezi Projesi”,
- Boğaziçi Üniversitesinin ilaçlara kolay erişimi sağlayacak “Antikor-polimer Konjugatı Nano İlaç Geliştirilmesi Projesi”,
- Dokuz Eylül Üniversitesinin enerji depolama ile ilgili “Elektrikli ve Yakıt Hücreli Araçlardaki Batarya ve Metal Hidrit Tank için Termal Yönetim Sistemlerinin İncelenmesi Projesi”,
- Ege Üniversitesinin ince bağırsaktaki aşırı bakteri çoğalmasının nefes analizinden tespit edilmesini sağlayacak “Soluk Havasından SIBO Teşhisi İçin Dielektrik Bariyer Deşarj (DBD) Plazma Dedektörü ve Optik Ölçüm Cihazının Geliştirilmesi Projesi”,
- Erciyes Üniversitesinin yeni aşı teknolojisine ilişkin “Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığına Karşı Kendi Kendine Replike olan RNA Temelli Koruyucu Aşı Adaylarının Geliştirilmesi Projesi”,
- Fırat Üniversitesinin enerji tüketimini azaltacak “PV/T Destekli ve Kurutma Ünitesine Sahip Yeni Tip Bir Neredeyse Sıfır Enerjili Fatura Ödemeyen Bina Tasarımı Projesi”,
- Gebze Teknik Üniversitesinin “Çok Amaçlı Zararlı Yazılım Tespit ve Önleme Yöntemi Geliştirilmesi (Siber Güvenlik) Projesi”
- Hacettepe Üniversitesinin web üzerinden görüntü ve hareketleri inceleyerek uzaktan takip ve tedavi yöntemi öngören “Web Üzerinden Görüntü Tabanlı Hareket İnceleme Sistemi Destekli Telerehabilitasyon ve Evde Terapi Amaçlı (ARMxoHU) Dış İskelet Tasarımı: DMD (Duchenne Muscular Disthropy) ve MS (Multiple Sclerosis) Hastalığı Uygulamaları Projesi”
- İstanbul Teknik Üniversitesinin, arı ürünlerinin yararlılığın artırılması ve bu alanda tağşişi engellemeye yönelik “Arı Ürünlerinde Bulunan Biyoaktif Bileşenlerin Farklı Enkapsülasyon Teknikleri ile Biyoyararlılığının Arttırılması ve Fonksiyonel Ürün Eldesi Projesi”,
- İstanbul Üniversitesinin müsilaj erken uyarı sistemi öngören “Marmara Denizi Tavşan Adası Yakın Çevresinin Biyoçeşitliliğinin Hiperspektral/Multispektral Uydu ve İHA Görüntülerinin Makine Ve Derin Öğrenme Algoritmaları Kullanılarak Araştırılması Projesi”,
- İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşanın “Kritik Altyapılarda Siber Güvenlik Zafiyet Araştırması Projesi”
