Mektup, “çocuğa saygılı” ve “çocuklar için demokrasi” anlayışına yönelik içerikten oluşuyor. Çocuk ve yetişkinin eşit yurttaşlığına dayalı Anayasa talebi için 19 başlık altında gerekçeli maddeler öneriliyor. Çocuğun bütün haklarıyla görünür olacağı bir anayasa talep ediliyor. Yeni Anayasa’da Türkiye Çocuk Temel Yasası ile ilgili bir hükme yer verilmesi için öneride bulunuluyor. TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu tarafından hazırlanacak anayasa taslağının TBMM Genel Kurulu’nda yüksek katılımla kabulü yöntemi öneriliyor.
ÇOCUĞUN BÜTÜN HAKLARI İLE GÖRÜNÜR OLACAĞI BİR ANAYASA
Çocuk Vakfı, 1992 yılından bu yana Çocuk ve Anayasa çalışmalarını sürdürüyor. Çocuk Vakfı bu çalışmaları; “Çocuklar için nasıl bir gelecek tasavvur ediyoruz?” sorusu temelinde yürütüyor.
Çocuk Vakfı, bu amaçla, 2012 yılında Anayasa Bir Ülkenin Nüfus Cüzdanıdır/ 20 Soruda Çocuklar İçin Anayasa El Kitabı’nı hazırlamıştı.
Çocuk Vakfı, dünya ülkelerinin anayasalarını inceleyerek; Çocuğun Görünür Olduğu Bir Anayasa/ Anayasa ve Çocuk Raporu da hazırladı.
Yıllar içinde alınan çocuk, uzman görüşleri ile sosyal bilimci, eğitim bilimci ve felsefecilerin görüşleri doğrultusunda gerekçeli madde önerilerine dönüştürüldü. Gerekçeli madde önerileri şu başlıklar altında ve 19 bölümde toplandı: Çocuk Hakları; Aile Kurumu ve Özel Koruma; Zorla Çalıştırma Yasağı; Kişisel Bilgi ve Verilerin Korunması; Din, Vicdan ve İnanç Özgürlüğü; Düşünce ve İfade Özgürlüğü; Eğitim ve Öğretim Hakkı Özgürlüğü; Bilim ve Sanat Özgürlüğü; Hak Arama Özgürlüğü; Bilgi Edinme Hakkı; Suç ve Cezalara Dair Esaslar; Sağlık Hakkı; Sosyal Güvenlik; Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması ile Kullanılmasının Durdurulması; İdare Esasları; Kamu Yararı ve Katılım; Yargı Sistemi.
Çocuk Vakfı’nın bu önerileri; Anayasa ve Çocuk/ Gerekçeli Madde Önerileri Kılavuzu’nda yer aldı.
MEKTUP KİMLERE GÖNDERİLDİ?
Çocuk Vakfı, Çocuk ve Anayasa çerçevesinde hazırladığı gerekçeli madde öneri ile raporları 4 Nisan 2016 tarihinde mektup ekinde şu isimlere gönderdi: TBMM Başkanı ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu Başkanı İsmail Kahraman; Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı ve Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu; Halkların Demokrasi Partisi Eş Başkanları Figen Yüksekdağ ve Selahattin Demirtaş; Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli.
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop ve Komisyon Üyeleri: Abdurrahman Öz, Adem Yeşildal, Akın Üstündağ, Bülent Tezcan, Cengiz Aydoğdu, Erol Dora, Haydar Ali Yıldız, İbrahim Halil Fırat, İsmail Aydın, Kemalettin Yılmaztekin, Markar Eseyan, Mehmet Parsak, Meral Danış Beştaş, Mithat Sancar,
Muhammet Emin Akbaşoğlu, Muharrem Erkek, Murat Alparslan, Murat Emir, Mustafa Köse, Nurhayat Altaca Kayışoğlu, Oktay Öztürk, Reşat Petek, Uğur Bayraktutan, Yusuf Başer, Zekeriya Birkan.
TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu Üyeleri: Abdulhamit Gül, Ahmet İyimaya, Bülent Tezcan, Cemil Çiçek, Garo Paylan, Kadir Koçdemir, Mehmet Parsak, Meral Danış Beştaş, Mithat Sancar, Namık Havutça, Oktay Öztürk, Ömer Süha Aldan.
Çocuk Vakfı’nın Yeni Anayasa için TBMM Başkanı ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu Başkanı Sayın İsmail Kahraman’a gönderdiği mektup:
sayı 2016/12
konu Yeni Anayasa İçin Çağrı
Sayın İsmail Kahraman
TBMM Başkanı ve Yeni Anayasa Uzlaşma Komisyonu Başkanı
Sayın Başkan,
Türkiye’nin bugünü, geleceği ve esenliği için; medeniyet değerlerimize dayalı; çocuk ile yetişkinlerin Evrensel İnsan Hak ve Özgürlükleri temelinde onurlu bireyler kabul edileceği ve eşit yurttaş olarak yaşayacağı bir Hukuk Devleti anlayışını ortaya koyacak Yeni Anayasa talebimizi kararlı bir şekilde sürdürmekteyiz.
Yeni Anayasa, “çocuklar için nasıl bir gelecek tasavvur ettiğimizi” ortaya koyan bir anlayışla hazırlanması durumunda, çocukla ilgili zihniyet değişikliğini sağlayan bir toplumsal sözleşme işlevini yerine getirebilir.
Çocuk Vakfı, 1992 yılından bu yana Çocuk ve Anayasa konusunda çalışma yapıyor. Dünya ülkelerinin anayasaları “çocuk merkezli” üç anayasa türünden oluşmaktadır:
Çocukları Görmezden Gelen Anayasalar, Çocuklar İçin Özel Korumaya Odaklanan Anayasalar, Çocuk Görünürlüğüne Önem Veren Anayasalar.
Türkiye, 1921, 1924, 1961, 1982 yıllarında hazırlanan ve “çocuğa yönelik koruma” amaçlı hükümlere yer veren anayasalarla yönetilmiştir. İçinde bulunduğumuz zaman diliminde, dünya, çocuğun bütün haklarıyla görünür olduğu Çocuk Hakları’na dayalı anayasa evresi içindedir. Bu konulardaki araştırmaların sonuçlarını içeren Çocuğun Görünür Olduğu Bir Anayasa/Anayasa ve Çocuk Raporu’nu Ek’te sunuyoruz.
Sayın Başkan,
Çocuk Vakfı, “Aile ve Çocuk”la ilgili hükümlerin Yeni Anayasa’ya yansıtılması amacıyla bir dizi grup çalışması düzenlemiştir. Bu amaçla çocuk görüşü alınarak, hukukçuların danışmanlığında sosyal bilimci, eğitim bilimci ve felsefecilerin görüşleri doğrultusunda geliştirdiğimiz ve 19 başlık altında düzenlediğimiz gerekçeli madde önerileri şunlardır: Çocuk Hakları; Aile Kurumu ve Özel Koruma; Zorla Çalıştırma Yasağı; Kişisel Bilgi ve Verilerin Korunması; Din, Vicdan ve İnanç Özgürlüğü; Düşünce ve İfade Özgürlüğü; Eğitim ve Öğretim Hakkı Özgürlüğü; Bilim ve Sanat Özgürlüğü; Hak Arama Özgürlüğü; Bilgi Edinme Hakkı; Suç ve Cezalara Dair Esaslar; Sağlık Hakkı; Sosyal Güvenlik; Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması ile Kullanılmasının Durdurulması; İdare Esasları; Kamu Yararı ve Katılım; Yargı Sistemi.
Yeni Anayasa çalışmaları çerçevesinde hazırladığımız gerekçeli madde önerileri Nisan 2012’den bu yana kamu oyunun görüşüne sunulmuştur ( HYPERLINK "http://www.cocukvakfi.og.tr" www.cocukvakfi.og.tr; Çocuk ve Anayasa bölümü ). Bu amaçla TBMM Başkanlığı’nın himayelerinde ve İstanbul’daki Demokrasi ve Çocuk Meclisleri’nin katılımıyla Nisan, Mayıs, Haziran 2012 tarihlerinde Taksim Meydanı’nda 8 hafta boyunca Çocuk ve Anayasa Kürsüleri kurulmuş; Yeni Anayasa için hazırladığımız “Aile ve Çocuk”la ilgili madde önerileri
Toplumla, STK’larla, Siyasi Parti Temsilcileri ve TBMM Üyeleri ile paylaşılmıştır. Çocukla ilgili gerekçeli madde önerilerini farklı görüşler doğrultusunda güncelleyerek
sonuçlandırdığımız Anayasa ve Çocuk/Gerekçeli Madde Önerileri Kılavuzu’nu da Ek’te sunuyoruz.
Sayın Başkan,
Yeni Anayasa’nın kısa veya uzun bir anayasa olarak hazırlanması durumuna göre geliştirdiğimiz öneriler şunlardır:
Anayasanın Başlangıç Bölümü’nde “çocuk ve yetişkin”in eşit yurttaşlığına dayalı bir hüküm,
Aileyi kapsayıcı bir hüküm,
Çocuğa ve çocukluğa bütüncül yaklaşımı yansıtan bir hüküm ( Çocuk Hakları ölçüt ve ilkeleri yanında uygulatma yöntemi bağlamında),
Yeni Anayasa’da yer alacak ve çocukları ilgilendiren hükümlerin Çocuk Hakları ile ilişkilendirilmesi,
Çocukla ilgili istisnai hükümler (Çocuklar için alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı olmadığına yönelik özel istisnai hüküm; çocukların büyüme ve gelişmelerinin “kasıtlı” olarak engellenmesini önlemek amacıyla çocuğun öncelikli yüksek yararı ölçütüne dayalı bir hüküm; görüş açıklayan çocukların Ceza Hukuku müdahalesiyle karşılaşmayacaklarını güvence altına alan bir hüküm vd.),
Yasa ve anayasa hükmü arasında bir güce sahip ve yapılacak yeni yasalara esas teşkil edecek Türkiye Çocuk Temel Yasası’na yer veren çerçeve-organik yasa için hüküm.
Sayın Başkan,
Yeni Anayasa, çocukla ilgili bütüncül bir felsefeyi yansıtmadıkça “eksik bir anayasa” olacaktır.
Yeni Anayasa, Meclis’te temsil edilen siyasi partilerin temsilcilerinden oluşan TBMM Yeni Anayasa Uzlaşma Komisyonu tarafından hazırlanacak taslağın toplumun bütün paydaşlarının görüşüne sunularak TBMM Genel Kurulu’nda yüksek katılımla kabulü hâlinde ortak bir “toplumsal sözleşme” niteliği kazanabilir.
Öncelikle “çocuğun ve çocukluğun bütün hakları ile görünür olacağı” Yeni Anayasa’nın yazım aşamasında katkı vermeye hazırız.
“Çocuğa saygılı” ve “çocuklar için demokrasi” anlayışının yansıyacağı Yeni Anayasa hazırlanması süreçlerinde vereceğiniz destek için içtenlikle teşekkür ederiz.
Esenlik dileklerimizle ve saygılarımızla.
Mustafa Ruhi Şirin
Çocuk Vakfı Başkanı
