Bugün 24 Kasım Öğretmenler Günü. Her yıl olduğu gibi bu yıl da öğretmenlerin yaşadığı sorunlar yeniden gündemde. Milliyet'ten Ozan Ömer Kadüker'in haberine göre öğretmenlik mesleği, giderek cazibesini yitiriyor ve dünya genelinde ‘öğretmenlik krizi’ yaşanıyor. Hayallerde ilk akla gelen mesleklerden biri olan öğretmenliği artık gençler yapmak istemiyor. Düşük maaşlar, iş-hayat dengesinin kurulamaması ve öğretmene yönelik şiddet olayları, mevcut öğretmenleri de mesleği bırakmaya itiyor.
Bugün 24 Kasım Öğretmenler Günü. Her yıl olduğu gibi bu yıl da öğretmenlerin yaşadığı sorunlar yeniden gündemde.
— Ozan Kadüker (@ozankaduker) November 24, 2024
????Öğretmenlik mesleği, giderek cazibesini yitiriyor ve dünya genelinde ‘öğretmenlik krizi’ yaşanıyor. Hayallerde ilk akla gelen mesleklerden biri olan öğretmenliği… pic.twitter.com/yimLS9z2iH
Eğitim Reformu Girişimi’nin (ERG) Eğitim İzleme Raporu’na göre Kanada’da öğretmenlerin yüzde 40’ı mesleğin ilk beş yılında öğretmenliği bırakıyor. 2023’te Birleşik Krallık’ta boş öğretmen kadrosu önceki yıla göre yüzde 20 arttı. İtalya’da 2022’de 125 bin öğretmen kadrosunun yalnızca 73 bini tam zamanlı öğretmenlerce doldurulabildi. ABD’de Şubat 2020-Mayıs 2022 arasında 300 bini aşkın devlet okulu öğretmeni, Sierra Leone’de 2021’de ilköğretim öğretmenlerinin yüzde 21’i mesleği bıraktı. Hindistan’da bir milyon ilköğretim öğretmeni eksiği var.
Tükenmişlik yaşıyorlar
Öğretmenlere ilişkin Küresel Rapor’a göre öğretmen açığının önü alınamazsa, 10 ülkeden yalnızca 4’ünde 2030’da tüm çocukların ilkokula gitme ve mezun olma hedefini gerçekleştirebilecek sayıda öğretmen olacak.
1.2 milyon öğretmene sahip Türkiye ise öğretmen işgücünde azalmayı sorun olarak yaşamayan sayılı ülkelerden. Ancak Türk Eğitim Sen’in 24 Kasım Araştırması’na göre öğretmenlerin yüzde 68.3’ü daha iyi şartlarda bir iş olsa öğretmenliği bırakacağını, yüzde 31.1’i de mesleki tükenmişlik yaşadığını söylüyor.
Atama sorunları nedeniyle de öğretmenliğe ilgi azalıyor, kontenjanlar boş kalıyor. Öyle ki kontenjanlarının yarısını bile dolduramayan öğretmenlik bölümleri var. Örneğin Aksaray Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümüne bu yıl sadece 2 öğrenci yerleşti.
‘Çekiciliği azalıyor’
Öğretmenlik krizi hakkında bilgi veren eğitimcilerin görüşleri ise şöyle:
ERG Kıdemli Politika Analisti Ekin Gamze Gencer: Öğretmenlik mesleğinin çekiciliği her yıl giderek azalıyor ve eğitim sistemleri adayları öğretmenlik mesleğine çekmekte ve meslekte tutmakta zorluk yaşıyor. Bu da eğitim sistemlerinde öğretmen açığının yaşanmasına neden oluyor. UNESCO’nun yayımladığı Öğretmenlere İlişkin Küresel Rapor’a göre öğretmen açığının önü alınamazsa, 10 ülkeden yalnızca dördünde 2030’da tüm çocukların ilkokula gitme ve mezun olma hedefini gerçekleştirebilecek sayıda öğretmen olacak. Ancak, öğretmen sayısını artırmak için öğretmen olma standartları düşürüldüğünde yeterli donanım ve motivasyona sahip olmayan insanlar eğitimci olabiliyor. Bu durumda da çocukların eriştiği eğitimin ve öğretmeniyle kurduğu ilişkinin niteliği düşüyor.
Kontenjanlar dolmuyor
İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Baştuğ: Matematik, fen bilgisi, sosyal bilgiler gibi bölümlerin çoğu üniversitede kontenjanları dolmuyor. Puanlar düşüyor. Artık tercih edilebilir bölümler değil. Eskiden kolay iş bulma, öyle ya da böyle atanır işsiz kalmaz düşüncesi vardı ama son zamanlarda mezunların ciddi bir atama sorunu var. Mesleğin geleceğinin belirsizliği nedeniyle bilinmezlik artıyor. Son çare olarak seçiliyor. Dünyanın genelinde öğretmenliğin tercih edilmemesi bizdekiyle aynı değil. Yurt dışında konfor, mesleğin yıpratıcılığı gibi nedenler varken bizdeki problem iş bulamama. Öğretmen ihtiyacı belli, buna uygun kontenjan dağılımına gidilmeli.
