Eğitim Sistemi Eşitsizlikleri Gideremiyor

09 Eylül 2015, İstanbul- ERG, geçtiğimiz eğitim-öğretim yılında yaşanan başlıca gelişmeleri ele aldığı Eğitim İzleme Raporu 2014-15’i 9 Eylül Çarşamba günü düzenlenen basın toplantısı ile kamuoyuyla paylaştı.

RAPORU İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN!

Basın toplantısında açış konuşması yapan ERG Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İpek Gürkaynak şunları söyledi: “Eğitim sistemimizin kalitesini artırmanın yolu nitelikli öğretmenlerden geçiyor. Araştırmalar, öğretmen niteliğinin sadece öğrenci başarısıyla değil, bireylerin uzun vadede üretkenlikleriyle de ilişkili olduğunu gösteriyor. Öğretmen yetiştirme programlarından başlayarak bu konuya yatırım yapmak zorundayız; çünkü okullarda verdiğimiz eğitimin kalitesini başka türlü artıramayız.”

Basın toplantısında söz alan ERG Direktör Vekili Işık Tüzün, “İlk Eğitim İzleme Raporu’nu yayımladığımız 2008’den bu yana, özellikle son yıllarda eğitim sisteminde pek çok değişiklik, yenilik gündeme geldi. Buna rağmen ilk raporun bulgularıyla bugün sunacağımız raporun ana bulguları ne yazık ki çok farklılaşmıyor. Bu yeniliklerin ve eğitim gündemini işgal eden konuların çok azı her çocuğun kaliteli eğitime erişimini destekleyecek nitelikte” dedi. Tüzün sözlerine şöyle devam etti: “Eğitime erişimi halen sadece okullulaşma oranları üzerinden tartışmak zorunda bırakılıyoruz; politikalar halen en dezavantajlı grupları önceliklendirmiyor ve bölgesel eşitsizlikler giderilemiyor; öğretmen niteliğine ve dolayısıyla eğitimin kalitesine gereken önem verilmiyor.” Tüzün, yeterli gelişme kaydedilemeyen alanlar arasında zorunlu Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) dersine de dikkat çekti: “AİHM 2007’de verdiği karardan sonra 2014’te bir kez daha Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni ihlal ettiğine karar verdi. Ancak biz bu dersi zorunlu olmaktan çıkarmak ve dersi çoğulcu, nesnel ve eleştirel bir içerikle kurgulamak yerine, öğretmen atamalarında DKAB öğretmenlerine öncelik vermeye devam ediyoruz.”

Eğitim İzleme Raporu 2014-15’in bulgularını sunan ERG Politika Analisti Yaprak Sarıışık, raporda öne çıkan gelişmeleri şöyle özetledi: “Okulöncesi eğitimde ve ortaöğretimde, okullulaşma oranları ve öğrenci sayılarındaki artış dikkat çekiyor. Ancak giderek daha fazla öğrencinin özel öğretim kurumlarına yöneldiğini görüyoruz. Bunun bir açıklaması, devlet okullarına güvenin azalması ve maddi imkanı olan ailelerin çocuklarını özel kurumlara göndermeyi tercih etmesi olabilir. Buna bağlı olarak, eğitim sistemi içinde zaten var olan sosyoekonomik duruma göre ayrışmaların giderek belirginleşmesi kaçınılmaz.”

Raporda, eğitim ve öğretim desteği; dershanelerin dönüşüm süreci; öğrencilerin okulöncesi eğitime, ilk ve ortaöğretime erişim düzeyleri; Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitime erişimleri; 2014 yılı öğretmen atamaları, Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi sonuçları; din ve eğitim alanındaki gelişmeler; öğrencilerin ortaöğretimde program türlerine göre dağılımı ve eğitim ortamlarına ilişkin güncel sayısal bilgiler başta olmak üzere birçok önemli konu ve gelişme ele alıyor.

Eğitim İzleme Raporu 2014-15’te altı çizilen bulgular arasında şunlar da yer alıyor:

Anaokullarındaki öğrenci sayısının artış hızı bir önceki yıl % 11 iken 2014-15’te % 21’e yükseldi. Özel anaokulu sayısı % 16, resmi anaokulu sayısı ise % 8 oranında arttı.
Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı resmi kurumlarda ortalama 19-20, özel kurumlarda ise 12-14 arasındadır.
Özel ilkokullarda öğrenci sayısı 2013 yılına oranla % 10 oranında artarken, resmi ilkokullarda % 3 oranında azaldı. Ortaokul düzeyinde de özel kurumlarda öğrenci sayısı % 15 oranında arttı; resmi kurumlarda ise % 5 oranında azaldı.
2011-12 yılı verilerine göre ortaöğretim genelinde okulu terk oranı % 2,5’ti ve bu oran 9. sınıflarda % 5,6’ydı. 2014-15’te 9. sınıfta okulu terk oranı % 4’ e geriledi.
2014 itibarıyla, Türkiye’deki 18-24 yaş arasındaki erkeklerin % 35’i, kadınların % 41’i ortaöğretimi tamamlamadan eğitimden ayrıldı.
Ortaöğretim düzeyinde toplam 41.770 çocuk özel eğitim hizmetlerinden yararlanıyor. Bu çocukların 20.935’i kaynaştırma öğrencisidir, 20.835’i ise özel eğitim kurumlarına devam ediyor.
Genel ortaöğretimde okul sayısı % 6 oranında, din öğretimine bağlı imam-hatip liselerinde ise % 19 oranında arttı. Öğrenci sayısı açısından bakıldığında, mesleki ve teknik ortaöğretimdeki öğrenci sayısı % 11, imam-hatip liselerindeki öğrenci sayısı ise % 15 oranında arttı.
2014 yılında ÖABT’ye giren öğretmen adayları, sadece Türkçe, Rehber Öğretmen, İngilizce, Sosyal Bilgiler, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi alanlarında sınavın en azından yarısını doğru olarak yanıtlayabildiler. Diğer tüm alanlarda ortalama net doğru sayısı 25’in altında kalıyor. Matematik (lise), Fizik, Almanca, Fen Bilimleri/Fen ve Teknoloji alanlarında öğretmen adayları 50 sorunun üçte birini doğru yanıtlayabildiler.
2014’te Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi’ne (ÖABT) 210 bine yakın aday girdi; bu sayı 2013’e göre % 47 daha yüksek. Her alanda sınava giren adayların sayısı arttı.
2013’ten 2014’e Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi alanında sınava giren aday sayısında önemli ölçüde artış görülüyor. Bu alanda sınava giren aday sayısı % 80’e yakın artış göstererek 2013’te 7.572’den 2014’te 13.381’e ulaştı.