Okulların açılmasına çok kısa bir zaman kaldı. Aileleri de alışveriş telaşı sardı. Kalemden silgiye, çantadan ayakkabıya uzanan alınacaklar listesine göre eksikler tamamlanmaya çalışılıyor. Okulla ilk kez tanışacak öğrenciler için bu liste daha da uzuyor. Ancak alışveriş yaparken ailelerin sağlık açısından dikkat etmeleri gereken birçok nokta var. Öyle ki çocukların çok ilgisini çeken renkli ve kokulu ürünler içerdikleri plastik, boya, toksik, nikel gibi maddeler nedeniyle kanserojen olabiliyor, alerjiye, egzamaya ve endokrin sorunlara yol açabiliyor. Peki, aileler okul alışverişinde nelere dikkat etmeliler? Bu konudaki soruları Milliyet'ten Mine Özdemir Güneli, Yeditepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Filiz Bakar’a yöneltti. İşte cevaplar:
‘Kokulu olmasın’
Okul çantasındaki tehlikeler neler? Çocukların sağlığını nasıl etkiliyor?
Gerek okul çantaları gerek kırtasiye malzemeleri, genellikle albenisi olan, canlı renklere sahip, bazıları kokulu ürünler ve çocukların oldukça ilgisini çekiyorlar. Bunlar çocukların ilgisini çekerken aynı zamanda da birtakım toksik maddeler içerebiliyorlar.
Özellikle renklendirmede kullanılan azo boyar maddeler, plastiklerin daha yumuşamasını, şekil almasını, kokuyu barındırmasını sağlayan fitalatlar, plastiğin daha sert olmasını sağlayan özellikle çantalarda kullanılan nikel gibi maddeler var. Bunların hepsi kısa, orta ve uzun vadede birtakım sorunlara yol açabiliyor.
Bunlar kanserojen, alerjen olabiliyor, egzamaya hatta endokrin sorunlara bile yol açabiliyor.
Fiziksel riskler de var. Çocuklar kurşun kalemin ucunu ağızlarıyla parçalayabiliyor veya silgiyi ağızlarıyla parçalayıp yutabiliyorlar.
Çok sivri uçlu malzemeler yaralanmalara yol açabilir. O yüzden bu tür tehlikelere dikkat ederek bu ürünlere yaklaşmak gerekiyor.
Aileler okul alışverişi yaparken nelere dikkat etmeliler?
Öncelikli olarak bu maddelerin üzerine baktığınızda hepsinin üzerinde sağlığa zararlı madde içermez, toksik madde içermez gibi ifadeler okuyabilirsiniz. Ama burada ailelerin dikkat edeceği en önemli nokta bunlar uygun standartlarda denetlenmiş mi? Çünkü biz bunların ürün aşamasını bilmiyoruz. Bunu denetleyen birtakım mekanizmalar var.
‘Çekçekli çantalar tercih edilebilir’
Okul çantası, ayakkabı, forma gibi ürünleri alırken çocuğun fiziksel gelişimini olumsuz etkilememesi için nasıl hareket etmeli?
Çocuklar hızlı büyüyorlar, bu yüzden de gereğinden büyük ayakkabı, forma alınabiliyor. Bu ürünleri çocuğa uyan ölçülerde almak gerekiyor. Ayakkabı çok büyük olduğunda çocuğun fiziksel olarak ayak sağlığını etkileyecektir. Yine çanta alırken, çocuklar bazen çantanın içine çok fazla şey koyabiliyorlar. Beslenme çantaları, su mataraları, kitaplar… Bunları taşımak çocuğun omurga sağlığını olumsuz etkileyebiliyor. Çekçekli çantalar tercih edilebilir.
‘Standart işaretlere bakın’
Ürünlerin sağlığa zararlı olup olmadığı nasıl anlaşılır? Etiketlerdeki uyarılar ne anlama geliyor?
Özellikle CE, TSE veya EN71 işaretinin olmasına dikkat etmeleri gerekiyor. CE belgesi, Avrupa standartlarının kullanıldığı bu ürünün içinde ağır metal bulunmadığını, sağlık ve güvenlik açısından uygun olduğunu bildiren belge. EN71 de ürünün güvenilir olduğunu gösteriyor.
Anne babalar ekonomik alışveriş yapmak istiyorlar ancak bir ürün gereğinden fazla ucuzsa onun merdiven altı üretim olma ihtimali, denetlenmemiş olma ihtimali oldukça yüksek. Ayrıca solvent bazlı kalemler alınmamalı. Su bazlı ürünler tercih edilmeli. Özellikle mataralarda plastik malzemeler tercih edilmemeli. Yapıştırıcılarda uçucu madde olmamasına dikkat edilmeli.
Etiketi olmayanlarda nelere dikkat edilmeli?
Etiket ya da ürünün güvenli olduğunu belirten işaret yoksa o zaman bu ürünü almamaları ve şikâyet etmeleri gerekiyor ki ürün denetlensin. Bir de mümkünse boyalı ve kokulu ürünleri tercih etmemelerini öneririm.
