Okullarda akran zorbalığı gittikçe artan bir sorun olarak hem eğitimcilerin hem de ailelerin karşısına çıkıyor. Milliyet'ten Ozan Ömer Kadüker'in haberine göre akran zorbalığı, çocuklar arasında eşyalarına el koyma, ödevini yaptırma, dışlama, hakaret etme, tehdit, görmezden gelme davranışlarının yanı sıra fiziksel ya da cinsel saldırganlık olarak görülüyor. UNICEF’in ‘Okullarda #şiddeteSON ver’ kampanyası kapsamında 2018’de yayımladığı rapora göre 13-15 yaşlarındaki öğrencilerin yarısı okulda ve okul çevresinde akran şiddetine maruz kalıyor.
Bireylerin sanal dünyada hakarete uğraması, bilgilerinin ya da fotoğraflarının izinsiz kullanımı da siber zorbalığın kapsamına giriyor. Bu sorunlar karşısında çoğu çocuk, ne yapacağını bilemiyor. Zorbalıkla karşılaşan çocuklar, ileri aşamada psikolojik rahatsızlıklara, hatta intihara bile sürüklenebiliyor.
Okullarda şiddete karşı sıfır tolerans gösterildiğini açıklayan Milli Eğitim Bakanlığı, son olarak Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde değişikliğe giderek zorbalığı disiplin maddeleri arasına aldı. Peki, çocuğun zorbalığa uğradığı nasıl anlaşılır? Çözümü için neler yapılmalı? Merak edilenleri Altınbaş Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı ve Psikoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Dilek Şirvanlı Özen’le konuştuk.
Prof. Dr. Dilek Şirvanlı Özen
Bu işaretlere dikkat!
Akran zorbalığı nedir?
Akran zorbalığı, saldırganlığın bir alt boyutudur ve bir öğrencinin bir veya daha fazla öğrenci tarafından kasıtlı, dengesiz ve tekrar eden biçimde olumsuz davranışlara maruz kalmasıdır.
Çocuğun zorbalığa uğradığı nasıl anlaşılır?
Öğretmenler açısından, çocuk okulda, teneffüslerde yalnız kalıyor ya da daha fazla öğretmen veya diğer yetişkinlere yakın olmayı tercih ediyorsa, sınıfta yakın arkadaşı yoksa, konuşmaktan çekiniyorsa, takım oyunlarına ya hiç seçilmiyor ya da en son seçiliyorsa, başarısında düşüş varsa, arkadaşları arasında görünür olmamak için çaba harcıyorsa bu çocuk zorbalığa maruz kalıyor olabilir.
Anne-babalar açısından ise çocuk eve arkadaş getirmiyor kendisi de arkadaşlarının evine gitmiyorsa, sabahları karın ağrısı çekiyor, okula servisle gitmek istemiyor, okuldan eve aç geliyorsa bunlar zorbalığa uğradığının işareti olabilir.
Ödev yapmak istememesi, eşyalarının sık sık kaybolması ya da zarar görmesi, aile üyelerine aşırı düşkünlük göstermesi de çocuğun zorbalığa maruz kalmış olduğu gösteren önemli işaretler arasındadır.
*Çocukları, fiziksel ve cinsel şiddetten korumak için ne yapmalı?
Çocuk hem kendi özel alanını koruması hem de diğer insanların özel alanlarına saygı duyması yönünde eğitilmeli. Örneğin, vücudun kişiye özel olan bölgeleri olduğu, anne-baba ve doktorlar dışında bu bölgelere kimsenin dokunmaması gerektiği öğretilmeli.
Cinsel eğitim şart
Prof. Dr. Dilek Şirvanlı Özen, çocukların cinsellikle ilgili doğru bilgilendirilmeleri gerektiğini belirterek şunları söyledi: “Ebeveynler, çocukların maruz kaldıkları içerikleri denetlemeli. Ebeveyn çocuğunun bu tür bir davranış sergilediğini görürse, bunun doğru bir davranış olmadığını anlatmalı. Çocuğa bağırmak ya da çocukla dalga geçmek gibi davranışlardan kaçınılmalı. Çocuğun cinsel eğitimi 2 yaşından itibaren yavaş yavaş başlayabilir. Cinselliğin basit cümlelerle, yaşına uygun şekilde bilgi verilerek anlatılması önemlidir.”
