adscode
adscode

Plajlar, yüzme havuzları ve kaplıcalarda Kovid-19 virüsü riski

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdığı makalede, plajlar, yüzme havuzları ve kaplıcalarda Kovid-19 virüsü riskine dikkat çekti.

Plajlar, yüzme havuzları ve kaplıcalarda Kovid-19 virüsü riski
Türkiye'den Haberler

Türkiye, 2018 yılında 459 olan Mavi Bayraklı plaj sayısını Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı'nın 2020 yılı değerlendirmeleri sonucunda 486'ya yükselterek, İspanya ve Yunanistan'ın ardından dünyanın en çok mavi bayraklı 3'üncü ülkesi oldu.

Dünya’da 46 ülke Mavi Bayraklı Programa dahil. Mavi Bayraklı plajların yaklaşık yüzde 11’i Türkiye’de.

Mavi Bayraklı Plaj Programı; yüzme suyu kalitesi, çevre yönetimi (atık yönetimi dahil), çevre eğitimi ve can güvenliği konularında yüksek standartlardadır.

Türkiye’de yaklaşık 50 ilde toplam 250 civarında termal tesis, kaplıca, ılıca ve maden suyu tesisi bulunmaktadır.

Plajlarda, yüzme havuzlarında ve kaplıca havuzları yüzme suyu, mikrobiyolojik, fiziksel ve kimyasal parametreler, verilen limit değerlerin içerisinde olmalıdır.

2019 yılı aralık ayı. Çin’de yeni bir virüs salgını. Dünya sağlık örgütü tarafından Kovid-19 olarak adlandırılan virüs, pandemiye dönüştü.

İnsandan insana solunum (hapşırma, öksürme, yüksek sesle konuşma ve elle dokunma) yolu ile bulaşan virüs yüzünden, 22 Ocak 2020- 21 Mayıs 2020 tarihleri arasında, 330 bin insan öldü.

Kovid-19 pandemisi ile birlikte hayat durma noktasına geldi. Birçok ülke sokağa çıkma kısıtlaması getirdi. Yeni slogan “Evde kal güvende kal.”

Dünya’da nisan sonları ve mayıs ayı başından itibaren vaka sayısı düzleşmeye başladı. Keza günlük ölüm sayısında düşüşler başladı.

Yaz geldi. İnsanlar güneşlenmek, doğal D vitamini almak, hareketlenmek ve temiz hava solumak için evden dışarı çıkmaya başladı.

Güneşlenme ile D vitamini doğal olarak temin edilir. Yaz ayları her gün 10-15 saatleri arası 15-30 dakika güneşlenme yeterli.

Bazı çalışmalar, D vitamini eksikliği ile Kovid-19 şiddeti arasındaki ilişki olduğunu buldu.

D vitamini eksikliğinin ortadan kaldırılması ile Kovid-19’dan ölüm oranının yarı yarıya indirebileceği tahmin edilmekte.

Yazın sembolü plajlardır. Kovid-19 virüsünün en fazla etkilediği ABD, İspanya, İtalya ve Fransa gibi ülkelerde insanlar, plajlara akın etmeye başladı. Güneşlenmek, hareketlenmek, kasları güçlendirmek ve spor yapmak için…

Virüs, ağırlıklı olarak sosyal mesafe kuralına uymayan ve maske takmayan asemptomik kişilerden bulaşmakta.

Sosyal mesafeyi koruyarak dışarıda olmak ve doğanın tadını çıkarmak fiziksel ve zihinsel sağlık için iyidir.

Yüzme en önemli spor aktivitesidir.

Ve "Deniz suyunda ve kumsalda Kovid-19 virüsü var mı" tartışılması başladı.

Deniz suyu ve kumlar yolu ile yeni bir virüs pandemisi salgını başlar mı?

İnsanlara plajlardan uzak dur demiyorum, kalabalıktan uzak dur diyorum. Çok dokunulan yüzeylere dokunmaktan uzak durun diyorum.

İnsanlar sudan, yüzmekten korkmamalı, semptomik/asemptomik insanlardan korkmalı.

Özellikle mavi bayraklı plajların deniz suyu ortamında durmak ve yüzmek, AVM, çağrı merkezi, açık ofis, pazar yeri ve benzer binaların iç mekanında durmaktan daha az risklidir.
Kovid-19 virüsü, UV (ultraviyole) ışığına karşı çok duyarlı ve ısıya karşı çok hassas.

Isı ve güneş ışığında aktif olması ve üremesi pek mümkün değil.

Koronavirüs enfeksiyonu kapalı iç mekanlarda, dış mekanlara göre çok daha kolay yayılmakta.

Japon araştırmacılar, virüsün iç mekanlarda bulaşması açık havada olduğundan yaklaşık 19 kat daha fazla olduğunu keşfettiler.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, ”Yeni koronavirüsün insanlara havuzlarda, jakuzilerde, kaplıcalarda veya su oyun alanlarında sudan bulaştığına dair bir kanıt yok” diyor.

British Columbia Üniversitesi Okyanus Mikrobiyolojisi ve İmmünoloji Uzmanı Curtis Suttle, “Suya salımlanan (dökülen) herhangi bir virüsün muhtemelen enfeksiyonun yayılmasına neden olmayacağını” ifade ediyor.

Solunum yolu ile salımlanan virüs okyanus, deniz, göl ve nehir gibi büyük su kütlesi ortamında seyrelir.

Deniz suyunun virüs popülasyonunu seyreltme etkisi enfeksiyon gücünü zayıflatır.

UV ışığı (deride nitrik oksit üretir) kan basıncını ve ayrıca diyabet belirteçlerini düşürür.

Bunların her ikisi de enfekte kişilerin Kovid-19'dan ölüm için risk faktörleridir.

10-15 saatleri arasında 30 dakikadan fazla doğrudan güneş ışığına maruz kalınmamalı.

Cin şimdi şişenin dışında. İnsanlar fotoğraflar çekecek ve sıcak günlerde plaja gidecekler.


Sosyal mesafenin korunduğu, çok dokunulan yüzeylerin dezenfekte edildiği ve güvenlik önlemlerinin alındığı plajlarda yüzmek, bağışıklık sistemini güçlendirilir ve yaşam kalitesini artırılır.

Plajlar ve açık yüzme havuzları gibi dış mekan ortamlarının virüsü iç mekan ortamlarından daha az yayması daha olası.

Plajlarda ve açık yüzme havuzlarında güneşlenirken sosyal mesafenin korunması ve maske takılması tavsiye edilmektedir.


Plajlarda, yüzme ve kaplıca havuzlarında Kovid-19 virüsüne karşı 16 temel kural

1. Deniz suyunun tuzluluğu ve yoğunluğu yüksek. Tuzlu deniz suyunda Kovid-19 virüsü hayatta kalabilir mi?
Tuzluluğu ve yoğunluğu yüksek deniz suyunun virüs bulaştırıcı olması için elverişli değil.

Tuzlu deniz suyu, virüsü seyreltir ve inaktive eder.

Dalgaların hareketi, gelgit aktivasyonu ve virüsü yutan mikroorganizmalar deniz yüzeyinde ve sahillerde oluşan tuzlu aerosoller, havada virüs yayılması kısıtlar.


2. Güneş UV ışınları Kovid-19 virüsünü dezenfekte edebilir mi?
Yaz aylarında sıcakların yükselmesi ile güneşten gelen UV ışınları artar.

Önemli dezenfektanlardan olan güneş UV ışınları, havadaki/su yüzeyindeki virüsleri ve mikropları dezenfekte eder.

İyi haber, virüsün doğrudan güneş ışığında nispeten hızlı bir şekilde ölmesidir

UV ışığı, bakteri ve virüslerin nükleik asidini yok eder.


3. Yüksek sıcaklıkta Kovid-19 virüsü üremesi Hava sıcaklığı artıkça virüsün bulaşıcılığı azalmakta.

25 derece üzerindeki hava sıcaklığı, Kovid-19 bulaşımında azalma sağlar.

25 derece üzerinde bir derecelik sıcaklık artışı virüs bulaşmasında yüzde 3,1 azaltma sağlıyor.

Sıcaklık artışı, virüs üremesini azalmakta.

Yapılan bir çalışma, günlük sıcaklık değişiminin ve nemin, Kovid-19 mortalitesini etkileyen önemli faktörler olabileceğini tespit edilmiştir.


4. Bağıl nem ve Kovid-19 virüsü
Sahillerde sıcaklık arttıkça bağıl nem oranı da artar.

25 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda bağıl nem artar.

Nemli ortam virüs yayılmasını ve negatif etkisini zayıflatmaktadır.

Nem havayı ağırlaştırır.

Nemli havalar, virüslü damlacıklar/aerosollerin havada yayılmasını kısıtlar.

Yüksek nem oranına sahip havalarda “bulaşmada bir yavaşlama görelebilir”

Havada nem ne kadar fazla olursa virüs, o kadar az yol kat eder.


5. Yaz aylarında oluşan ozonun (O3) Kovid-19 virüsü üremesini sınırlar mı?
Yaz aylarında yer seviyesinde oluşan ozon güçlü oksidandır (dezenfektan maddedir).

Yaz aylarında ozon, özellikle sıcaklığın 25 derece ve üzerinde olduğu, sakin veya hafif rüzgarlı ve açık havalarda O3 konsantrasyonu maksimum seviyeye ulaşır.

Ozon oluşması sağlık açısından çok zararlı. Ozon, havadaki Kovid-19 virüsünü dezenfekte edebilir.

Ozon gündüz saatlerinde oluşur.

Saat 11-15 arası 30 dakikadan fazla güneşli ortamda dolaşmak risklidir.

Türkiye’de çoğu şehirlerde yer seviyesinde ozon kirliliği ölçülmektedir.

Genel olarak yaz aylarında kış aylarına göre ozon kirliliği yaklaşık yüzde 50 oranında artmaktadır.

Yaz aylarında yer seviyesinde ozon kirlilik seviyesinin yükselmesi sağlık için riskli seviyede olmasa da virüsü dezenfekte etmesi için önemli.

Yaz aylarında yer seviyesinde oluşan ozon konsantrasyonu ile Kovid-19 vakalarının sayısı ve her bölgedeki kovid-19’dan ölümler arasında negatif bir ilişki vardır.


6. Sahildeki kumsallar virüs bulaştırır mı?
Sahillerdeki kum, bulaşıcı patojen ajanların inaktivasyonunu destekleyen elementlerdir.

Yaz aylarında Kovid-19 virüsünün kumsallara bulaşmasını zorlaştıran beş faktör:

Güneşten gelen UV ışınları kum yüzeyindeki virüsleri dezenfekte edebilir.

Deniz suyu tuzlu olduğu için dalgalarla oluşan damlacıklar/aerosoller kum yüzeyini tuzla hale getirir.

Kum yüzeyinin pürüzlü olması, kısa süre içinde virüsü inaktif eder.

Yüksek sıcaklık virüsün üremesini kısıtlar.

Yaz aylarında yere yakın atmosferde oluşan ozon, önemli oranda virüsü dezenfekte eder.

Bu yüzden, plaj kumu üzerinde oturmak, virüs bulaştırma riski taşımaz.


7. Plaj yakınından arıtılmamış atıksuların deşarjı ve virüs bulaşması
Denize deşarj edilen arıtılmamış atıksular ve arıtılmış ama dezenfekte edilmemiş atıksular, Kovid-19 virüsü içerebilir

Çünkü tuvaletlerden kanalizasyona deşarj edilen semptomik/asemptomatik insanların dışkısında yüksek oranda virüs içerir.

Plaj çevresindeki tüm atıksular, alıcı ortam standartlarında arıtılmalı.

Plaj çevresindeki tüm atıksular arıtılmış ve dezenfekte edilmiş olmalı.

Plajlara yakın alanlarda artırılmış atıksular, UV ışınları ile dezenfekte edilmesi tavsiye edilir.

Ayrıca, dışkıda sadece virüsten gelen genetik materyal bulunur, ancak bulaşıcı virüs bulunmaz.


8. Virüs bulaşmasını sınırlamak için sosyal mesafenin korunması
Plajlarda Kovid-19 virüsü bakımında riskli olan deniz suyu, yüzme ortamı ve kumsal değildir.

Plajlar, kalabalıksa uzak durmak gerek. Kalabalık ortamda virüs bulaşır.

Plajlarda, yüzme havuzlarında ve kaplıca havuzlarında sosyal mesafe 1,5 metre olacak şekilde yüzme alanları ve kumsal ortamları seyreltik olacak şekilde düzenlenmeli.

Virüs bulaşmasını önlemek için su içinde ve dışında 1,5 m sosyal mesafe korunmalı.

Plajlarda, 1,5 metre sosyal mesafe korunacak şekilde yüzülüyorsa ve kumsalda oturuluyorsa virüs bulaşma riski minimumdur.


9. Çok dokunulan yüzeylerden virüs bulaşır mı?
Plajlarda, yüzme havuzlarında ve kaplıcalarda ortak kullanılan giyinme odaları, tuvaletler, bebek bezi değiştirme odaları, kapı kolları, sandalyeler, duşlar ve şezlonglar çok dokunulan yüzeyler olduğu için potansiyel virüslü yüzeylerdir.

İnsanlar, ağzından, burnundan, yüzenden sonra en çok dolaplara dokunur.

Bu tür plastik ve paslanmaz çelik yüzeylerde virüs 72 saate kadar bulaşıcı olarak kalabilir.

Tehlikeli olan, virüslü yüzeylere dokunduktan sonra kirli ellerle virüse hassas olan ağza, buruna ve göze dokunmaktır.

Virüs, bakır yüzeylerde ise çok kısa sürede in aktif olmaktadır.

Çok dokunulan yüzeylerden biride duş ve tuvalet musluğudur.

Duş ve tuvalet musluğu açtıktan sonra eller dezenfekte edilmeli ve musluk kapatıldıktan sonra ellere tekrar dezenfekte edilmelidir.

Giyinme odaları/umumi tuvalet kapıları ve muslukları temassız açılabilecek ve kapanabilecek şekilde düzenlenmeli.

Musluklar, dokunmatik olmalı ve sosyal mesafeye uyulacak şekilde düzenlenmeli.

Giyinme odaları her kullanımdan sonra hem havalandırılmalı hem de dezenfekte edilmeli.

Giyinme odaları ve tuvaletlerin içi, insanların olmadığı anlarda FAR-UVC ışınları veya insanlı ortamda 207-222 nm FAR-UVC ışınları ile pratik ve kolayca dezenfekte edilebilir.

Çok dokunulan yüzeylerin her kullanımdan sonra dezenfekte edilmesi tavsiye edilir.

Ayrıca, yüzme havuzları ve kaplıcalarda havuzlara girerken ve havuzdan çıkarken en çok dokunulan merdiven ve korkuluk yüzeyleri, Kovid-19 virüsü bulaşma riski yüksek olan alanlardır.

Merdivenler ve korkuluklar gibi çok dokunulan yüzeyler, bakır film tabakası ile kapatılarak virüs inaktif hale getirilebilir ve bulaşması önlenebilir.

Plajlarda, yüzme havuzları ve kaplıcalarda oluşturulacak “Temiz Ekipler” çok dokunulan yüzeyleri dezenfekte etmeli ve konukları sosyal mesafe kurallarına uymaları konusunda eğitmeli.

Gözlükleri ve diğer donanımları paylaşmayın.

Yüze (ağız, burun, göz) temas eden ve dezenfekte edilmesi zor olan havuz ekipmanlarının paylaşımı (gözlük ve şnorkel gibi) aynı evdeki kullanıcılar arasında bile cesaret kırılmalı.

Başka herhangi bir donanım, evinizin dışından kişilerle paylaşılmamalı.

Plajlar, yüzme havuzları ve kaplıcalarda temassız bank kart sistemi uygulanmaya girmeli.


Yüzeylere çok dokunulan yerlerde dezenfektan madde bulundurulmalı.


10. Şemsiye ve şezlong
Plajların yaygın olduğu Yunanistan hazırladığı kılavuzda, 1000 metrekareye 40'dan fazla kişiye izin verilmemesi, şemsiye direkleri arasında mesafenin 4 metre olması ve şezlonglara arası mesafenin en az 1 metre olması tavsiye edilmektedir.

Çok dokunulan şezlong yüzeyleri temiz ekip personeli tarafından her kullanımdan sonra dezenfekte edilmeli.

11. Egsersiz yapma
Spor aktivitesi yaparken sosyal mesafe en az 2 metre olmalı ve hakim rüzgar yönüne dikkat edilmeli.

Egzersiz yaparken (koşu, bisiklete binme veya hızlı bir şekilde yürüme) maske takılmamalı.


12. Oyun alanları
Oyun alanları çok dokunulan yüzeylerdir. Kovid-19 pandemisi sürecinde oyun alanları (çocuk oyun alanları dahil) kapalı tutulmalı. Tüm plajlarda oyun setleri kapalı kalmalı.

Plajlarda ve yüzme havuzlarında oyun oymamak Kovid-19 pandemi sürecinde yasak olmalı.


13. Yüzme havuzları ve kaplıca havuzları Kovid-19 karşı güvenli olması
Yüzme havuzları ve kaplıcalarda;

Yüzde 50 kapasite sınırlaması getirilmeli,
1,5 metre sosyal mesafe korunmalı,
Spor aktiviteleri ve su oyunları yasaklanmalı,
Yüzme suları klorla dezenfekte edilmeli, dezenfeksiyon sonrası havuz suyunda bakiye klor en az 0,2 mg/L olmalı,
Umumi tuvaletler her kullanımdan sonra dezenfekte edilmeli,
Tuvaletlerde sosyal mesafe korunacak şekilde düzenlenmeli,
Kapalı yüzme havuzları ve kaplıca iç ortamı, yüzde 100 taze hava ile havalandırmalı,
Çok dokunulan yüzeyler dezenfekte edilmeli,
Duş alma, kabinlerde değil mümkünse odalarda yapılmalı,
Havuz dışında içecek servisi yapılmamalı,
Yukarıda sırlanan önlemler alınırsa havuzlarda su yoluyla koronavirüs bulaşma riski çok düşük olur.

Yüzme havuzlarında bakiye klor "yaklaşık 5 dakika içinde" koronavirüsü inaktive eder.

Kapalı yüzme havuzlarında ve kaplıca havuzlarında zayıf havalandırma sistemi virüs bakımında riskli iç ortamla oluşturur.

Dezenfekte edilmemiş yüzme havuzu ve kaplıca havuzu suları riskli olabilir.


14. Havuz dışında seyrek durma ve oturma
Havuz dışında insanlar birbirine yakın durursa, toplantı yaparsa, yemek yenirse, banyolar pratik ve hızlı olarak dezenfekte edilmezse, el hijyenine koronavirüs bulaşma riski yüksek olur.

Bazı ülkeler, yüzme ve kaplıca havuzlarının mevcut kapasitesinin yüzde 30 oranında işletilmesine izin vermektedir.


15. Çalışanlar
Plajlarda, yüzme havuzlarında ve kaplıcalarda çalışan tüm personel için Kovid-19 testi yapılmalı.

Test sonucu pozitif çıkanların evlerinde dinlenmesi sağlanmalı.

Çalışanların her gün sıcaklıkları ölçülmeli. Sıcaklıkları sınır değerlerin üzerinde olanlar, çalıştırılmamalı.

Personel çalışma esnasında sürekli maske takmalı ve 1,5 m sosyal mesafe kuralına uymalı.


16. Plaj, yüzme havuzu ve kaplıca yönetimleri Kovid-19 karşı kılavuz kurallar hazırlamalı
Plaj, yüzme havuzu ve kaplıca yönetimleri için plajların, havuzların işletmesi ile ilgili kılavuzlar hazırlanmalı.

Bu kurallar hem internet sitesi ortamında hem de giriş kapısında asılarak halka duyurulmalı.


Kısaca,

ABD, İtalya, Yunanistan, Fransa, İspanya, İngiltere gibi birçok ülke, plajları açmış ve bir kısmı önümüzdeki süreçte açmayı planlanmaktadır.

Yunanistan turizm sektörünün faaliyete geçmesi için 500 plajı yeniden açtı.

İngiltere, 22 Mayıs Cuma günü plajların yüzmek ve güneşlenmek için yeniden açılacağını açıkladı.

Şemsiye ve şezlonglar İtalya'daki sahil şeritlerinde görülmeye başladı.

İsrail’de kısıtlamalara rağmen binlerce insan plajları ziyaret etti ve önümüzdeki günlerde plajlar açılacak.

Okyanus turizmi, Kovid-19'dan önce, küresel olarak doğrudan 390 milyar dolar değerindedir ve birçok ülkenin GSYİH'sının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.

Bir çok ülke, plajların ve yüzme havuzlarının olduğu halka açık otoparklar için yüzde 50 doluluk sınırlaması getirmiştir.

Su kalitesinin izlenmediği, kalabalığın kontrol edilemediği ve sorumlu yönetim sisteminin olmadığı plajlar, yüzme havuzları ve kaplıcalar kapatılmalı.

Can kurtaranlar, plaja ve yüzme havuzuna giren kişilerin sosyal mesafe kurallarına uyup uymadıklarını kontrol etmeli.

Plajlar, yüzme havuzları ve kaplıca havuzları kurallara uygun çalışmaması halinde kapatılmalı.


Son Söz

U.S.CDC, “yüzeylere veya nesnelere dokunmak” artık virüsün birincil bir bulaşma yöntemi olarak görülmediğini söylüyor.

U.S. CDS, virüsün “kolayca” yayılmadığı yollar listesine eklendi.

Aslında bir virüs denizi ile çevriliyiz. Her mililitre deniz suyunda yaklaşık 10 milyon virüs var, ama bizi hasta etmiyorlar, değil mi?

Bunu tespit edebilmek mutlaka bulaşıcı olduğu anlamına gelmez.

Temiz olan doğal ortamlar, bağışıklık sistemimizi güçlendirir.

Hijyen (dezenfeksiyon) lüks değildir.

Kovid-19 pandemi sürecinde; "Hareket et (yüzme dahil) ve mesafeli dur" temel kuraldır.

Plajlara, yüzme havuzlarına ve kaplıca havuzlarına gelen kişilerde sıcaklık ölçümü yapılmalı. Sınır değerin üzerinde sıcaklığı olanlar, içeri alınmamalı.

Plajlar, yüzme havuzları ve kaplıca havuzları randevu usulüne göre maksimum yüzde 50 kapasite çalıştırılmalı.

Kovid-19 virüsüne karşı yukarıda sırlanan önlemleri almayan plajlar, yüzme havuzları ve kaplıcalar güvenli değildir.

Plajlara gitmek ve yüzmek lüks değil ihtiyaçtır. Sosyal mesafeyi koruyarak yüzmek güvenlidir.

Kovid-19 kurallarına uyulursa plajlar ve açık yüzme havuzları, AVM’lerde daha az risklidir.

 

İndependent Türkçe


Emoji ile tepki ver!

Bu Haberi Paylaş :


Benzer Haberler
    0 Yorum
  • Yorumu Gönder
  • Diğer Yorumlar (0)