Prof. Dr. Bozkurt Güvenç Hocanın Öğrencilerine Önerdiği Okunması Gereken Kitaplar

İnsanın olgunlaşması yani kendini tanıması ancak belirli bir bilinç ve aydınlanma ile sağlanır. Aydınlanma yanı aklın özgürleşmesi içinde yaşamın sorgulanması gerekir. Tabii bu konuda geçmişten beri insan çalışmış ve bu konuda önemli düzeyde bilgi derlemiş sayılı düşün insanlarının birikimi okuyarak bilmekte fayda var. Sık sık öğrencilerime ve çevremdeki dostlarıma da “insana ve doğanın” yasalarına ilişkin okuması gereken kaynakları öneriyorum.

Tayfun Atay hoca Prof. Dr. Bozkurt Güvenç hocanın ders verdiği üniversitede öğrencilerin “hocam biz buraya kitap okumaya değil diploma almaya geldik” ifadesinden sonra konunun peşini bırakmayarak Bozkurt hocanın öğrencileri için okuma kaynağı olarak önerdiği kaynakların önemini işaret ediyor. Prof. Dr. Bozkurt Güvenç Hoca’nın insan bilimi (antropoloji) alanında Türkiye’de bilinen en önemli hoclarından ve düşünürlerindendir. Halen Bilim ve Teknoloji dergisinin köşe yazılarını da takip etmekteyim.

Sayın Bozkurt Güvenç hocam ile tanışıklığımız 1980’li yıllarda kitaplarını okumamla kendilerine karşı oluşan derin saygı ile başlamıştır. Sonra kendileri benim yazılarıma ilişkin beni cesaretlendiren e-posta iletileri tanıştık. Yüz yüze gelmedik ancak bir gönül bağımız var.  Bir bilgeden mail almak ve bilge tarafından beğenilmek her insanı sevindirdiği gibi beni de sevindirmiş ve mutlu etmiştir. İlerlemiş yaşına rağmen halen konferanslar vermesi ve gazetelerde yazması takdire şayandır.

Hocanın öğrencilerine okuması için önerdiği temel eserlerin önemli kısmını Prof. Dr. Tayfun Atay köşesinde yayınladı. Tayfun hocanın yazısının tamamının http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/804204/iste_Bozkurt_Hoca_nin_okuma_listesi_.html ortamında okuyabilirsiniz. Kitapların önemli bir kısmını okudum ve kitaplığımda da vardır. Bu kitaplanın okumasında ve okutulmasında yarar var. Listedeki kitaplar içinde okumadıklarımda var. Günümüzde iletişim teknolojilerinin yaratığı kolaylıktan dolayı okunacak çok kitap var. Bir de doğal olarak çalışma alanımızda da önemli kaynakları ve makaleler var. Maalesef teknolojinin önümüze koyduğu birçok olanak içinde seçici olmak ve zorunlu gördüğümüz bilgiye bilinçle yaklaşmamız gerekiyor. Ancak buna rağmen listedeki okumadığım kitapları ve kendimin belirlediği önemli kaynakları mutlaka edinip okumalıyım.

İnsanı olgunlaştırmada çok büyük bir katkısı olacağını düşünerek hocanın önerdiği kitapları ilginizi çekeceğini de düşünerek ayrıca paylaşmak istedim. İnsanlık tarihinin derinliklerinden gelen bu insan kültür ilişkisini bilmek insanı mutlu ediyor. Yaşadığın dünyanın farkına varıyorsunuz. Farkına vardıkça yaşamı daha anlamlı yaşamaya başlıyorsunuz. Tabii bazen de bilmek farkına varmış olmak acıda verebiliyor. Ancak her zaman bilmek ve bilgi sahibi olmak çözüm üretmeyi de kolaylaştırıyor. Yoksa insan rutin yeme içme-dinlenme faaliyetlerinden öteye geçmez. Sosyal varlık olarak insanın sorgulaması, yaşamdan haz alması bir başkasının yaşamına dokunması ayrıca önemlidir. Onun için okumak, başkasının deneyimlerinden yaralanmak önemlidir. 

Ne Okuyayım Diyenlere Önerilenler

Bozkurt hocanın önerdiği listedeki kitapların bazıları benim için çok önemli kaynaklardır. Geniş kitap listesi içinde okuduklarım içinde düşünce dünyama çok katıda bulunduğu için mutlulukla okunmasını önerebilirim.

Adnan Adıvar, “Tarih Boyunca Bilim ve Din”; Hüseyin Atay ve ark., “İslam Gerçeği”; Niyazi Berkes, “Türkiye’de Çağdaşlaşma”; İsmail Beşikçi, “Doğuda Değişim: Göçebe Alikan Aşireti”; Gordon Childe, “Kendini Yaratan İnsan”; Carlo M. Cippola, “Tarih Boyunca Ekonomi ve Nüfus”; Norman Davies, “Avrupa Tarihi”; Emile Durkheim, “Dini Hayatın İlkel Biçimleri”; Benjamin Farrington, “Darwin Gerçeği”; James Frazer, “Altın Dal”; Erich Fromm, “Çağımızın Özgürlük Sorunları”; Umberto Eco, vd., “Zamanların Sonu Üstüne Söyleşiler”; İbn Haldun, “Mukaddime”; Hegel, “Tarih Felsefesi”; Aldous Huxley, “Cesur Yeni Dünya”; Attilâ İlhan, “Hangi Batı”; Çiğdem Kağıtçıbaşı, “İnsan ve İnsanlar”; Suna Kili, “Atatürk Devrimi”; Niccolo Machiavelli, “Siyaset Üzerine Konuşmalar”; Herbert Marcuse, “Tek Boyutlu İnsan”; Şerif Mardin, “Din ve İdeoloji”; Marx-Engels, “Komünist Manifesto”; Montesquieu, “Kanunların Ruhu”; Lewis Henry Morgan, “Eski Toplum”; Desmond Morris, “Çıplak Maymun”; George Orwell, “1984”; Karl Polanyi, “Büyük Dönüşüm”; Carl Sagan, “Milyarlarca ve Milyarlarca: Milenyum Eşiğinde Yaşam ve Ölüm Üzerine Düşünceler”; Muzaffer Sencer, “Osmanlı Toplum Yapısı”; Taner Timur, “Felsefe, Sosyalbilim ve Tarihçi”; Alvin Toffler, “Şok: Gelecek Korkusu”; Mümtaz Turhan, “Kültür Değişmeleri”; Voltaire, “Örf ve Âdetler”; Immanuel Wallerstein, “Bildiğimiz Dünyanın Sonu”; Max Weber, “Sosyoloji Yazıları”; John Zerzan, “Gelecekteki İlkel”.

Aslında bu listeye eklenecek onlarca daha kaynak önerilebilir. Ancak ne yazık ki zaman, zaman ve zaman.

İnsan ve Kültür Kitabı Üniversite Öğrencileri tarafından okunmalıdır

Başta sosyal bilimlerde okuyan öğrenciler için Bozkurt hocanın önerdiği seçilmiş kitapların yararlı olacaktır. Ancak Bozkurt hocanın “İnsan ve Kültür”  1972 yılında ilk baskısı yapılmış. Birçok yaşam geçeğini ve kültürel çeşitliliği bu kaynaktan okuyarak öğrendim. Ayrıca “Türk Kimliği”, Japon Kültürü ve Eğitim Raporu, Mantık ve Metot kaynakları kitapları ayrıca hepimizin kendimizi tanımamız için önemli. Birçok konuda farkına varıla bilirliğim gelişti. Tarım tarihi dersinde bu kitaptan da yaralanıyorum. İnsan ve kültür kitabı bence herkes tarafından okunmasında yarar ver. Bozkurt hocanın öğrencileri için önerdiği okuma listesi birçok insanın ne okumalıyım sorusuna güzel bir yardım elini de uzatmış oluyor. Ayrıca en çok etkilendiğim kitaplardan biride Gordon Childe, “Kendini Yaratan İnsan”. Arkeoloji ağırlıklı temel eserde çoğunlukla Irak ve Suriye’deki kalıntılardan hareketle insanlığın izleri aratılıyor. Son yıllarda Ortadoğu’daki savaşlar ile birlikte bir tarihin ve insanlığın yer altındaki gizemli geçmişi yok olmakta. Ne yazık ki bu topraklarda yaşayanlar ne bu gerçeğin farkında ne de hangi zeminde ne için çatıştıklarını bilmeden.

İyi okumalar.

17 Ağustos 2017 Adana


Prof. Dr. İbrahim ORTAŞ, iortas@cu.edu.tr