Saltanat’tan Cumhuriyet’e M. Kemal’den Atatürk’e...

Konuğumuz, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Temuçin Ertan’dı.
Konu başlıkları çoktu ve her ayrıntı özenle ele alındı.
Bir kez daha gördük ki tarihten çıkarmamız gereken çok ders var. Özellikle de yakın tarihimizden! İşte programdan önemli satır başları:
19 Mayıs ne anlama geliyor?
- 19 Mayıs, Kurtuluş Savaşı’nın örgütlü bir niteliğe bürünmesinin başlangıcı.
- Mondros Mütarekesi’nden sonra Anadolu’nun birçok yerinde yerel direniş hareketi başlamıştı. 19 Mayıs 1919 yılında Atatürk’ün Samsun’a ayak basmasıyla beraber direnişler ulusallaştı.
- Mustafa Kemal’i Samsun’a Vahdettin gönderdi. Mustafa Kemal Vahdettin’e yaverlik yaptı. Göndereceği isim, tanıdığı biri olmalıydı, ittihatçı olmamalıydı, Alman yanlısı olmamalıydı, nitelikli biri olmalıydı. Mustafa Kemal kendini Çanakkale’de kanıtlamıştı. Mustafa Kemal ordusuz komutandı.
- Bir kısım tarihçelere göre Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Pontusçu ve Türklerin çatışmasını durdurup asayişi sağlaması için gönderdi. Diğer bir görüş de Kurtuluş Savaşı için gönderildi der.
Osmanlı’nın son dönemi
- Vahdettin 1918 Temmuz yılında geliyor. Ekimde de savaş bitiyor. Padişah olduktan kısa bir süre sonra İttihat güç yitiriyor, savaş suçlusu durumundalar, toplumda itibarsızlaşmışlar. Hatta yurtdışına kaçmışlar.
- Bir tarihçinin hain diye tespitte bulunma yetkisi yoktur. Ama Damat Ferit, düşük profilli bir sadrazamdı.
- Vahdettin bir şekilde İngilizlere sığınarak ülkeden ayrıldı. Bir süre sonra da öldü.
Atatürk’e niye idam cezası?
- Vahdettin, Atatürk’ü Anadolu’ya göndermesinden 1 yıl sonra idam cezası veriyor. 
- Gönderildikten 11 ay sonra devlet kuruyor. İdam cezasına çarptırılmasının sebebi bu.
- Vahdettin’in sorunu bağımlılık ya da bağımsızlık değil, cumhuriyet-monarşi sorunudur. Saray bir kurumdur. Vahdettin’in yerinde başka bir monark olsaydı, o da öyle davranırdı.
- Vahdettin, Atatürk’ün Cumhuriyetçi olduğunu bilseydi göndermezdi.
- En kökten değişimi savunan İttihat ve Terakki içinde bile kendini Cumhuriyetçi diye ifade eden kişiler yok denecek kadar azdı. Onlar anayasal monarşi peşindeydiler. Atatürk’ün kafasında halka ve ulusa dayanan bir mücadele türü vardı.
Cumhuriyet’e geçiş
- Amasya Genelgesi’nin anlamı, Sivas’taki kongreye davettir. Her sancaktan gelecek olan delegelerin seçimini Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve belediyeler yani halk yapacaktır.
- Atatürk diktatör değildi, diktatörlerin çağında yaşamıştır. Demokrasiyi kötüleyen, antidemokratik bir tane sözü yoktur.
- Arap Baharı denileni, biz kendi irademizle kansız olarak yaptık. Bu muhteşem bir olaydır.
- Bugün Türkiye’de saltanatı en çok savunan bile yerini saltanata bırakmaz.
- 1924 Anayasası’nda Mustafa Kemal çok yetkili bir cumhurbaşkanı değildi. Yetkileri bugünkünden daha azdı. Etkisiz de değildi. Karizması vardı, kurucu liderdi, parti başkanıydı. Meclise hâkimdi.
- Atatürk hep Cumhurbaşkanı kalmıştır. Ama Meclis her yenilendiğinde seçilerek Cumhurbaşkanı olmuştur.
Meclis’i fesih yetkisi!
- 1924 Anayasası’nda cumhurbaşkanının Meclis’i feshetme yetkisi yoktur. Atatürk bu yetkiyi üzerine almamıştır.
- Lozan’ı Amerika onaylamamış, niye onaylasın ki taraf değil.
- Ya da Hatay sorunu: 1939-2039 tekrar bir halk oylaması varmış, Suriye Hatay’ı alacakmış. Tarihte korkunç bilgi kirliliği var.
- Türkiye Lozan’ı imzaladıktan sonra tek bir karış topraktan geri çekilmemiştir. Siyaseten bir yer vermemiştir.
- Boğazları Lozan’dan sonra almıştır. İstanbul’un gerçek kurtuluşu aslında 2 Ekim’dir. 6 Ekim’de Türk kontrolüne  girmiştir.
- Karaağaç’ı Lozan’dan sonra almışız.

YAZININ DEVAMI İÇİN TIKLAYIN!