LGS ile ilgili yazılarınızı okudum, katılmamak mümkün değil. Bu nedenle CİMER'e de (yolladığım henüz dönüş olmadı) aşağıdaki metni okumanız ve dileğiyle;
Sn. Cumhurbaşkanı ve Milli Eğitim Bakanının okuması dileğiyle;
Her yıl olduğu gibi bu yılda LGS sınavı yapıldı ve bitti. Sn. Cumhurbaşkanımız 2017 yılında yaptığı açıklamalarda “çocuklarımızı bu sınav stresinden kurtaracağız, dershaneleri kapatacağız, sınavı kaldıracağız veyahut öğrencilerin tamamının sınava girmesine gerek kalmayacak” demişti. Eski yıllarda AL, LGS, OKS, SBS, TEOG sistemleri kullanıldı, 2017 yılından itibaren Milli Eğitim Bakanlığı Cumhurbaşkanımızın açıklamalarından sonra TEOG yerine iki yıldır yeni bir sistem olan (ayrıca adrese dayalı) LGS’yi getirdi. Ancak bu yıl tecrübe ettik ki, binlerce çocuk dershanelere, etüd ve kurs merkezlerine, özel hocalara gitmek zorunda kaldı. Çocuklarımız aylarca stres altında ders çalışarak sınava girmiştir. Görüldü ki 1 milyondan fazla öğrencinin sınava girdiği bu yıl, 130.000 kapasite ayrılan merkezi sınavla öğrenci alan okullara yerleştirilecek, yaklaşık 50-60 bin öğrencinin kaliteli diye tabir edilen fen ve proje okullarına yerleşecektir. Sınavın telafisi olmadığı için çevremizden de gözlemlediğimiz üzere geriye kalan binlerce öğrenci ve ailenin hayalleri yıkılmış durumdadır. Özellikle çocukların yaşadığı bu stres yetişkinlerin dahi kaldıramayacağı türdendir. Anlaşılan odur ki sınavın adı ve içeri dışında değişen pek bir şey olmamıştır.
Mevcut Milli Eğitim Bakanı Sn.Ziya Selçuk’un eğitim sistemindeki sorunları gidermeye ilişkin olarak gösterdiği çabaları takdir ediyoruz. Lakin tek başına bu sorunları çözmesi olanaklı değildir. Ülkemizde LGS ve YKS sınav sistemlerinin kısa zaman içerisinde kalkması mümkün değil, fakat imkânsız da değildir. Sınavların kalkması ve her çocuğun istediği mesleği ve isteği üniversiteyi okuması ancak adil bir ücret sisteminin getirilmesi ile mümkündür. Şöyle ki; ilkokul çağında olan herhangi bir çocuğa ilerde ne olmak istersin diye sorulduğunda, büyük bir kısmı doktor der. Çünkü her aile ve çocuk iyi bir yaşam ve iyi bir gelecek ister bu da çocukların zihninde yer eder. Bu nedenle meslekler arasında çok büyük bir ücret farkının olması insanların tamamının buraya yönelmesine neden olur. Hâlbuki asgari ücretten tutun da, memur, işçi, doktor, asker, milletvekili, esnaf, iş adamı, vb. tüm iş alanlarında Devletimiz adil bir ücret ve gelir dağılımı oluşturması gerekir. Örnek verecek olursak; bir doktor, 8 bin ile 100 bin TL ortalama gelir elde ederse tüm çocuklar da doktor olmak isteyecektir. Bir öğretmenin maaşı 20 bin TL olursa bu seferde tüm çocuklar öğretmen olmak isteyecektir. Meslekler arasında elbette fark olması gerekir, lakin bu kadar uçurum olması; ailenin, toplumun ve eğitim sisteminin tamamını etkilemektir. Eğitim sisteminde sınavların olması da buna bağlıdır. Bu nedenle adil bir gelir dağılımı olduğunda, herkes isteği ve sevdiği mesleğe yönelecek ve çocuklar çok küçük yaşlarda yarış atı gibi sınavlara hazırlanmayacaktır. Sınav olmayacağı için de ezberci sistemden sorgulayıcı sisteme geçiş kolay olacaktır. Eğitim sisteminin sorunlarının kökten çözülmesi ancak adil ve dengeli bir ücret politikasıyla sağlanabilir.
Gelelim yukarıda belirttiğimiz uzun vadeli çözüme kavuşuncaya kadar mevcut LGS sisteminde ki aksaklıklara ve çözüm önerilerine; birincisi TEOG sisteminde olduğu gibi ikili sınav sisteminin tekrar olması gerekmektedir. Şöyle ki, 1. Sınavda yapamayan öğrenciye 2. bir hak verilmesi gerekir ki telafisi olsun. Öğrencilerin kaderinin 2 sınava değil tüm eğitim yıllarına yayılması gerekir, bu nedenle 2 sınavın toplamının % 70’i ile öğrencinin okul notu ortalamasının %30 alınarak, liselere yerleştirilmesi. Burada sorun şişirme not uygulamasıdır. Bunun önüne geçmek için ise aşağıda açıklayacağım; performans, ödül ve ceza sisteminin getirilmesidir. Diyelim ki bir öğrencinin okul not ortalaması yüzde yüz, merkezi sınavlarda aldığı notların ortalaması 100 üzerinden 75 ise % 25’lik bir fark olmuş olacaktır. %20 lik (bu oran değişebilir) bir fark olması halinde öğrenci başına 100 (TL) para cezası, bu tür öğrencilerin o okuldaki öğrencilerin toplam sayısının %10 veya %20’si oranın da geçmesi halinde 10 bin TL para cezası uygulamasının getirilmesi ve bu tutarın da ister resmi ister özel okul olsun, o eğitim yılında görev yapan öğretmen ve okul idare yetkililerinden müştereken tahsil edilmesi, ayrıca o okul idaresinin görevden alınması veya görev yerinin değiştirilmesi şeklinde oluşturulabilir.. Oluşacak kaynağın ise performans ve ödül sisteminde ki başarılı okul idareci, öğretmen, memur, hizmetli vb tüm personele dağıtılarak kullanılmasıdır. Ek ders ödeme uygulamasının değiştirilerek, sadece fiilen ilave görev yapan görevlilere ödenmesi ve ek ders ödemesi kapsamında yapılan ödemelerin en az yarısı ödenmeyerek performans bütçesi oluşturulabilir. Örnek (rakamlar ve oranlar değiştirilebilir) performans sistemi; mevcut bütçe belirlenerek, okulun bir önceki yıla göre başarı puanının bir önceki yıla göre artması durumunda %50’si, o yıl merkezi sınava giren okuldaki öğrencilerin %10-%20 lik dilime giren öğrenci sayısı/Okuldaki toplamına oranı kadar ilave ödeme, Türkiye ve İl birincisi çıkarılması halinle %5-10 oranında vb. gibi kriterler getirilerek bir performans sistemi getirilebilir. Oluşacak okul bazında kaynağın ise okul idaresinden başlayarak kademeli ve adil bir şekilde okulda görevli tüm personele dağıtılması gerekir. Başarılı okul idare ve öğretmenlerinin görevlerine devamı veyahut istediği okullara terfi ettirilmesi, başarısız idarecilerin ise görev yerinin değiştirilmesi veya idarecilik görevinden alınması gerekir. Bu sistemin uygulanması halinde tüm eğitim sisteminde canlanma ve disiplin getireceği aşikardır.
Saygılarımla.
Murat ERTÜRK
