Sansürün kaldırılması ve basın bayramı
Bugün 24 Temmuz 1908. Türk basınından sansürün kaldırılması ve basın bayramı.
1908’in yaz ayları 2. Abdülhamit için zor geçiyordu.. Selanik’ten yayılan İttihatçı isyanını ne Şemsi Paşa bastırabilmişti ne Müşir Osman Paşa. Binbaşı Enver Bey ve adamları dağlardaydı.
Ayaklanmanın 40. gününde Abdülhamit geri adım attı.. Bir başka açıdan da ileriye doğru atılmış bir adımdı bu: 24 Temmuz 1908’de 2. Meşrutiyet ilan edildi.
Osmanlı Matbuat Cemiyeti adıyla örgütlenmiş gazetecilerin büyük bölümü meşrutiyeti sevinçle karşıladılar. Sansürün karşısına dikilebileceklerdi artık. 1876’dan kalma sansür kararnamesini uygulatmayacaklardı. Yani sansür memurları yayından önce gazeteleri kontrol edemeyecekti.
Meşrutiyetin ilan edildiği günün gecesinde İKdam gazetesinin sahibi Ahmet Cevdet ile Sabah Gazetesi sahibi Mihran Efendiler, gazete provalarını görmek için gelen sansür memurlarını aynı sözlerle geri çevirdiler: gazeteler hürdür, sansür yasaktır.
25 Temmuz 1908 sabahı dağıtılan gazeteler farklıydı artık. Uzun yılların ardından ilk kez sansür memurlarının değil gazetecilerin tercihlerine göre basılmışlardı. Özgürce yayımlanan gazetelere halkın ilgisi de büyük oldu. Bazı gazeteler satışlarını 2 binlerden 5 binler düzeyine çıkardı. Fiyatı 10 kuruş olan İkdam karaborsada yarım liraya ktadar alıcı bulabildi. Bir ay içinde 200 yeni gazete için yayın hakkı alındı.
24 Temmuz bir anlamda gerçek gazeteciliğin patlama yaptığı gündü. Bu nedenle 24 Temmuz Cumhuriyet Dönemi’nde Türk basınından sansürün kaldırılması ve basın bayramı olarak ilan edildi. Daha sonra kutlamalar “geleneksel gazeteciler günü” adı altında yapılmaya başlandı.
Türkiye’deki basın kuruluşları zaman zaman 24 Temmuz 1908 öncesini hatırlatan dönemlerden geçtiler ama 24 Temmuz simge olarak önemini hiç kaybetmedi.
Olaylar:
* 1823 - Şili'de kölelik yasaklandı.
* 1915 - Şikago'da yolcu gemisi battı, 845 kişi öldü.
* 1936 - İspanya hükümeti iç savaş nedeniyle dünyadan yardım istedi.
* 1943 - II. Dünya Savaşı: İngiliz ve Kanada uçakları geceleri, ABD uçakları da gündüzleri Hamburg'u bombalıyor. Kasım'da operasyon bittiğinde 9.000 ton patlayıcı atılmış, 30.000 den fazla insan ölmüş ve 280.000 bina yıkılmış olacak. * 1958 - Türkiye’nin Kıbrıs’a asker gönderme önerisini İngiltere reddetti.
* 1959 - Irak’ta 1000 kadar Kerkük Türkmeninin katledildiği açıklandı.
* 1967 - Dokunulmazlığı kaldırılan Türkiye İşçi Partisi İstanbul Milletvekili Çetin Altan, iptal istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
* 1974 - Yunanistan’da yedi yıldır süren cunta yönetimi sona erdi; sürgündeki Konstantin Karamanlis, hükümeti kurmak üzere geri döndü.
* 1977 - Dört gün süren Libya-Mısır savaşı sona erdi.
Kimler geldi:
* 1783 - Simón Bolívar, Güney Amerikalı devrimci lider (ö. 1830).
* 1802 - Alexandre Dumas, père, Üç Silahşörler romanıyla tanınan Fransız yazar (ö. 1870)
* 1857 - Henrik Pontoppidan, Danimarkalı yazar (ö. 1943)
* 1952 - Gus Van Sant, ABD'li yönetmen ve müzisyen.
* 1969 - Jennifer Lopez, ABD'li aktrist, Latin pop müzik şarkıcısı, moda tasarımcısı ve dansçı.
Kimler geçti:
* 1862 - Martin Van Buren, ABD'nin 8. başkanı (d. 1782).
* 1980 - Peter Sellers, İngiliz aktör (d. 1925).
* 1941 - Afife Jale, ilk Türk kadın tiyatro oyuncusu (d. 1902).
* 1995 - Sadık Ahmet, Batı Trakyalı siyasetçi (d. 1947).
