Ailesinden değer görmeyen çocuklar toplum tarafından da değer görmeyeceği düşüncesine sahiptir. Bu tip insanlar genelde kendilerini yetersiz ve önemsiz hissederlerken, başka insanların kendisini izlediği düşüncesiyle sıkılırlar ve terlemeye başlarlar. Hatta toplum içerisinde yürümek bile onlara ızdırap olabilir. Çocukluk döneminde oluşan utangaçlık ve çekingenlik kişi ileriki yaşlarda bunalıma sürükleyerek alkol ve uyuşturucu madde kullanımına yöneltebilir.
Anne babasında utangaçlık ve çekingenlik olan kişilere bu özellik genlerle geçebilir. Davranışları normal olan bir çocuk ailesi veya çevresinin etkisiyle de bu soruna sahip olabilir.
Genelde sessiz ve sakin çocukların tercih edildiği bu günümüzde, hareketli ve çok konuşan çocuklar sürekli olarak susturulmak istenmekle beraber duygu ve düşüncelerini çevreye karşı ifade etmesi engellenmekte.
Sürekli olarak müdahaleye maruz kalan çocuk bu durumu davranış ve kişiliğine yansıtmakta. Hal böyle olunca da içine kapanmaktadır. Aşırı derecede koruyucu anne baba da çocuğun kendini savunma mekanizmasının gelişmemesine neden olur. Örneğin çocuğun arkadaşlarıyla olan sorunlarını anne baba çözmeye çalışmamalı ve sorunu kendisinin çözmesi beklenmelidir. Eğer böyle davranılmazsa kişi sorunlarını hep bir başkasının çözmesini bekler.Sürekli olarak koruma altında olduğu için kendi hakkını almayı bilmeyecektir. Kendini savunma hakkı çocuğa muhakkak verilmelidir.
Anne baba tarafından şiddet gören çocuklarda bu kişilik bozukluğuna sahip olabilir. Anne baba arasındaki şiddetli geçimsizlik aile içi huzursuzluk ve şiddet bunların başlıca nedenleri arasındadır.
Aileye Düşen Görevler
Çocuğun utangaç ve çekingen bir birey olmaması için ebeveynlere düşen bazı görevler şunlardır:
- Çocuğa bebeklikten itibaren sevildiği hissettirilmeli.
- Hakaret ve aşağılamalardan kaçınmalı.
- Başka çocuk ve kardeşleriyle kıyaslanmamalı.
- Azarlama ve şiddet eylemlerinden uzak durmalı.
- Onunda bir birey olduğu unutulmamalı.
- Anlattığı şeyler çok basit ve saçma dahi olsa dinlenmeli.
- Değerli bir birey olduğu çocuğa hissettirilmeli.
- Anne baba mümkün mertebe çocuğun yanında en ufak meseleyi dahi tartışmamalı.
- Eğer utangaç bir çocuğa sahipseniz, bunun altında yatan nedenleri araştırmalısınız.
- Bu konuda muhakkak uzmanlardan yardım alınmalı.
- Çocuğun sosyal faaliyetlere katılmasına fırsat verilmeli.
- Özgüven nasıl kazanılır bunun yolları araştırılmalı
- Yaptığı şeyler yanlış olsa bile kınanmamalı ve doğru olan anlatılmalı.
- Utangaçlık özelliği başkalarının yanında bahsedilerek bu durum pekiştirilmemeli.
- Çocuğa mutlaka hayır demeyi öğretmeli.
Utangaçlık ve çekingenlik durumu fark edilir fark edilmez hemen tedavi sürecine başlanmalı. Eğer bu durum bir çocukta değil de yetişkinde ise kişi önce bu durumu kabullenmeli ve vakit kaybetmeden çözüm arayışına girmelidir.Sağlıklı yaşam için kişi kendini tanımalıdır.