Yeni Dershane Sisteminde Neler Var?

Ayşegül Kahvecioğlu-Milliyet

Anayasa Mahkemesi'nin "dershane" kararının ardından MEB'in merakla beklenen yönetmelik değişikliği Resmi gazete'de yayımlanarak, yürürlüğe girdi. Yeni yönetmelikle, dershanelerin yerine lise öğrencileri için benzer bir modelin uygulanacağı "özel öğretim kursları" ve mezunlar için "temel lisetakviye kursları" getirildi. Yeni yönetmeliğe göre bundan sonra "dershane" sistemi özetle şöyle işleyecek:

Dershane yerine kurs

Özel öğretim kursları, kişisel gelişim kursları, meslek edindirme ve mesleki gelişim kursları ile yetenek kursları başlığında 4 yeni "kurs" türü belirlendi. Buna göre, eski sistemdeki dershanelerin yerini bundan böyle "özel öğretim kursları" alacak. Bu kurslarda ise Türk dili ve edebiyatı, matematik, fizik, kimya, biyoloji, tarih, coğrafya ve felsefe başlıkları altında 8 bilim grubunda ders verilecek. Her bilim grubu da kendi içerisinde I, II, III, IV ve V şeklinde 5 kategoriye bölündü.

Yönetmeliğe yeni giren kişisel gelişim kurslarında, yabancı dil ve açıköğretim öğrencileri için; meslek edindirme kurslarında bilgisayar, muhasebe, güzellik ve cilt bakımı, modelistlik ve stilistlik, turizm ve otelcilik, insan kaynakları ve sekreterlik, televizyon, radyo, spikerlik ve emlakçılık, reklamcılık, sigortacılık ve iş makinesi operatörlüğü alanlarında; yetenek kurslarında ise müzik ile dans ve bale kursları verilebilecek. Bunların dışında programında sadece teorik konulara yer veren ve uygulama dersliğine ihtiyaç duymayan başka bazı kurslar da açılabilecek.

Dershanelerin yerini alacak "özel öğretim kursları" yeni yönetmelikte, "Kişilerin, bakanlıkça belirlenmiş bilim gruplarına uygun eğitim ortamlarında öğrenim seviyelerine, ilgi ve isteklerine uygun öğretim programları doğrultusunda, bilgi, beceri, yetenek ve deneyimlerini geliştirdiği, serbest zamanlarını değerlendirdiği ve benzeri eğitimlerin verildiği kurslar" şeklinde tanımlandı. Bu kurumların, daha önce tartışmalara neden olan "üniversite sınavına öğrenci hazırlama" misyonunu engelleyecek yeni bir ifadeye ise yönetmelikte yer verilmedi.

3 bilim grubu seçilecek

Yeni sisteme göre özel öğretim kursları yalnızca lise öğrencileri ve mezunlarına yönelik olacak. Liselere geçiş sınavı olan TEOG'a hazırlık için ise öğrenciler, bu kurslara değil, etüt eğitim merkezlerine başvuracak. Yeni yönetmelikle etüt merkezlerine getirilen 12 yaş sınırı ve ücretsiz olma şartı yeni yönetmelikle kaldırıldı. Etüt merkezlerinde ilkokul öğrencileri de ders alabilecek.

Özel öğretim kursu olarak yollarına devam etmek isteyen kurumlar, MEB'in belirlediği 8 bilim grubunun, Talim Terbiye Kurulu (TTK) tarafından onaylanan çerçeve programına uyacak. Kurumlar, en fazla 3 bilim grubunu seçerek, bu alanlarda kurs verebilecek.

Temel liseler de, aynı şekilde bakanlığın oluşturduğu bilim gruplarından en fazla 3'ünden, lise mezunlarına sadece cumartesi günleri kurs verebilecek. Temel liseler, kendi öğrencileri için de valilik izni ile sadece hafta içinde ve ders saatleri dışında olmak üzere takviye kursları açabilecek.

Günde en fazla 8 saat

Lise son sınıf öğrencileri de dahil olmak üzere, tüm zorunlu öğrenim çağındaki çocuklara uygulanacak öğretim programları Sabah saat 07.00 ile 19.00 saatleri arasında olmak zorunda olacak. Kurslarda her bir program için haftada en az 3, en fazla 8 saat ders verilebilecek. Öğretim yılını oluşturan 1 yıllık süre içinde de en az 18, en fazla 36 hafta öğretim yapılabilecek.

Temel liseler ve özel öğretim kurslarında öğretim programlarının süresi ve içeriği, bakanlık tarafından onaylanmadan değiştirilemeyecek.

Temel lise kursları ile özel öğretim kurslarının sınıf mevcudu 16'yı geçemeyecek. Daha önce dershanelerde sınıf mevcudu sınırlaması 30'du. Kurslarda her öğrenim seviyesi için ayrı sınıflar oluşturulacak.

Temel liselerin 12. sınıfları için ayrılan kontenjan kotası yüzde 30'dan yüzde 40'a çıkarıldı. Böylece örneğin 500 kontenjanlı bir temel lisenin artık 150 yerine 200 öğrenciyi 12. sınıfa kaydetme hakkı olacak.

Özel öğretim kursları aynı binada birden fazla bilim grubundan kurs açabilecek. Böylece fiilen bu kurumlar eski dershaneler gibi aynı binada pek çok dersi birden öğrencilere verebilecek.

Kurumun kurucusu eğer kuruculuk şartlarını kaybederse, 3 ay içinde kurumu devretmek zorunda olacak. Adli ve idari soruşturma sonucunda kurumu sürekli kapatılan kurucu 5 yıl geçmeden tekrar kurum açamayacak.

Özel öğretim kursları ve temel liselerde kazanımların ölçülmesi amacıyla açık uçlu soruların da yer aldığı ücretsiz sınavlar yapılacak. Bu sınavlar kurumlar tarafından sadece kendi öğrencilerine yönelik olacak ve dönemin başında, ortasında ve sonunda olmak üzere senede 3 kez yapılacak. Sınav sonuçlarının analizi yapılarak kursiyerlere geri bildirim yapılacak.

Suriyeliler için düzenleme

Türkiye'de sığınmacı durumunda olan Suriyelilere yönelik de bir düzenlemeye gidildi. Buna göre bu durumda olan öğrencilerin kurslara kayıt olabilmesi için emniyetten alınacak 6 ay süreli ikamet izni yeterli olacak. Öğrenim vizesi istenmeyecek.

Öğrenciye 'pazar' yasağı

Yönetmelikle sadece yeni kurslara değil; öğrencilere de alacakları kurs hizmeti ile ilgili sınırlama getirildi. Öğrenciler hafta içi ders saatleri dışında ve/veya hafta sonları sadece cumartesi günleri kursa gidebilecek. Okulla herhangi bir nedenden dolayı ilişiği kesilen lise öğrencileri kursa da gidemeyecek.

 MEB, sistemden takip edecek

 Lise son sınıfa kadar kurslara giden tüm öğrencilerin MEBBİS kayıtları e-okulla ilişkilendirilecek. Yani MEB, kursa giden öğrencileri, sistem üzerinden sürekli takip edecek.

2015-2016 eğitim öğretim yılında yeni sisteme göre kurs açacak kurumlar, aralık ayının sonuna kadar programlarını onaylatmak zorunda olacak.