adscode
adscode

İL YA DA İLÇELERDE İNCELEME/SORUŞTURMA YAPAN MUHAKKİKLERE ÖNERİLER

Geçenlerde Eğitim Ajansındaki yazılarımdan etkilenen ve daha önce milli eğitim müdürlüğü yapmış bazı arkadaşların il ve ilçelerde muhakkiklerce...

mcanga25@gmail.com




Yürütülen soruşturmacılara ve bu konu ile ilgili kişi ve kuruluşlara yardımcı olmak üzerede bazı paylaşımlarda bulunmamı istedi. Bu isteği doğru, samimi, yerinde bulduğum ve  herhangi bir konuda bilgi, beceri, deneyim sahibi olanların bu özelliklerini kurumlara ve kendinden sonra gelenlere  aktarmasının faydalı olacağına inandığım için kısa ve öz olarak bir inceleme ya da soruşturmada uyulması  gereken kuralları kısaca hatırlatmak istiyorum.  

   Milli Eğitim Bakanlığı personelinden İl ya da ilçede görevli idareci ya da diğer memurlara bir inceleme ya da soruşturma görevi verildiğinde il iş olarak verilen emir ve ekindeki dosyayı iyice inceleyip okumaları gerekir. Şikayet dilekçesinde 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunun 4. maddesinde belirtilen “Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verilen veya gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin adı-soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin” olup olmadığı, yine aynı kanunun 6. Maddesinde belirtilen “ Belli bir konuyu ihtiva edip etmediği, yargı mercilerinin görevine girip girmediği, Kanunun 4’üncü maddesinde gösterilen şartları taşıyıp taşımadığına”  ve bu konuda değişik zamanlarda yayınlanan Başbakanlık/Bakanlık genelgeleri dikkate alınarak işlem yapması ya da yaptırılması gerekmektedir.

            Şikayet konusunun ne zaman işlendiği ve resmiyete yansıtıldığı tarihe dikkat ederek 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 127. Maddesine göre bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren; “Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı, Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.” hükmüne dikkat edilmelidir.
            Ayrıca; memurların kusurlu davranışlarından dolayı memurlara uygulanan disiplin cezaları memurun; cezanın tebliğinden önce memurun ölmesi, Lehte yeni bir kuralın konması veya cezanın değişmesi ve fiilin disiplin kusuru olmaktan çıkması, Zamanaşımı ve Disiplinle ilgili af kanunları ile ortadan kalkıp kalkmadığına dikkat edilmelidir.

            Daha sonra bir çalışma planı yapıp önce o konu ile ilgili daha önce bir inceleme ya da soruşturma yapılıp yapılmadığını araştırması, ilk olarak şikayetçinin ifadesi ve onun tanık olarak gösterdiklerinin ifadesini almalı. Sonra şikayet edilen ve onun tanık gösterdiği kişilerin ifadelerini almalıdır. Şikayetçi ve şikayet edilenin verdiği belgeler ile kendisinin gerekli gördüğü belgelerin tasdikli örneklerini almalıdır. Bunun yanı sıra kendisinin de uygun ve gerekli gördüğü tanıkların ifadesini de almalıdır.

            Bu aşamadan sonra kendisine inceleme emri verilmişse sübuta (doğruluğuna) erdiğine inandığı hususlarla ilgili kişinin adına dayalı mülki amirden soruşturma izni almalıdır. İnceleme aşamasında ileri sürülen iddialar doğrulanmıyorsa tahkikat rehberinde belirtilen şekilde 2 nüsha inceleme raporu düzenlemeli ve emri veren makama sunmalıdır.
Yok eğer iddialar doğrulanmış ve şikayet edilen adına soruşturma onayı alınmışsa ya da incelenmesi/soruşturulması şeklinde bir onay verilmişse o zaman tahkikat rehberindeki açıklamalara uygun soruşturma raporu hazırlayarak 3 nüsha olarak emri veren makama  sunmalıdır.

            Soruşturma ya da inceleme yürütülürken gizliliğe önem verilmeli, gidilecek yer, yapılacak işlem hakkında konuşma ya da davranışlarda bulunulmamalıdır. İfadeler alınırken, kurumlara gidilirken, belge alınırken nezaket kurallarına ve devlet vakarına uygun hareket edilmelidir. Sosyal ve beşeri  ikramlar (çay, su, kahve gibi) dışında yapılan ya da teklif edilen ikramlar nezaketle reddedilmelidir.
İnceleme ya da soruşturmaların her aşamasında tarafsızlık ilkesine ve hukuk kurallarına uygun davranılmalı, siyasi düşünce, hemşerilik, tanıdıklık ve ya araya giren bazı kişilerin telkin ve isteklerine göre değil evrensel ve Türk Hukuk Sisteminin içtihadına göre hareket edilmelidir.

            İnceleme ve soruşturmaların her aşamasında Türk Hukuk Sisteminin içtihadında bulunan “Şüpheden sanık istifade eder.” Doğruluğunu tam olarak ispat edemediğiniz bir suçtan ceza vermektense onu affetmek daha evladır.” prensibini şiar etmek gerekmektedir. Hukuk herkese lazımdır. Hukukun bu gün soruşturmasını yaptığınız kişiye olduğu gibi yarın size de lazım olacağını unutmamak gerekir.
            Disiplin cezası, idari ceza, 4483 sayılı adli yasaya göre bir teklif getirirken bu teklifin maddi ve manevi boyutunu göz ardı etmemek lazım. Müfettiş olmak için okurken soruşturma tekniklerine giren hoca yaptırdığı bir çalışmada; “Bir köyde o köyün yerlisi bir müdür ile dışarıdan gelen karı koca iki öğretmenin çalıştığını; bayan öğretmenin eşi olan erkek öğretmenin askere gittiğini ve eşinin köyde kaldığını; bir müddet sonra köyde kalan eşin müdürün kendisine ispatı mümkün olmayan ve tanığı bulunmayan iddialarla müdürün kendisini taciz ettiğini; bir gün evinin kapısını birinin çaldığını; kim o dediğinde cevap verilmediğini;  kapıyı açmadığını ancak kapının altından gördüğü ayakkabıya göre bunun müdür olduğunu” belirten bir şikayet var. Bu anlatılanların dışında kanıt ya da tanık bulamıyorsunuz. Buna göre bunu soruşturma konusu olarak alın ve bir rapor hazırlayın. Sonucunda getireceğiniz teklifi yazın ve gerekçesini hazırlayın dedi.

            Hemen hemen herkes iddia doğrulanmasa bile o köylü olan müdürün görev yerini değiştiririz diye rapor yazdılar. Ancak, birkaç kişi bayan öğretmene kocan askerde, buraya gidişi gelişi de zor oluyor. Bu tür bir sıkıntınızda var. Bu nedenle sizi daha merkezi ulaşımı iyi olan bir köye tayin edelim diye öğretmenle görüşüp o yönde ikna ederek ifadesini alıp bayan öğretmenin tayinin çıkartılması gerekir şeklinde teklif getirilmesini önermişti.

Bu konuyu tartışınca “Doğrulanmasa bile o köylü olan müdürün tayinini yine müdür olarak başka bir okula da yapsanız dahi o duyulacaktır. Bu duyumun eşi, akrabaları, çocukları nezdinde nasıl karşılanacağını, bu durumun bir aile felaketine yol açabileceği gibi Türk hukuk sisteminin içtihadında bulunan “Şüpheden sanık istifade eder.” Doğruluğunu tam olarak ispat edemediğiniz bir suçtan ceza vermektense onu affetmek daha evladır.” Prensibine de uygun düşmediği belirtilerek bu içtihatlara göre hareket edilmesi daha uygun olacağı görüşü kabul edilmişti.
Böyle kısa bir sürede çok geniş açıklamalar ve örnekler gerektiren bu konularda bu anlattıklarımın bir faydası olursa ne mutlu bana. Şunu hiç unutmayalım cezada amaç öldürmek değil  caydırmak  olmalıdır.
 
 
Metin ÇANGA
  Emekli Maarif Müfettişi
 

Emoji ile tepki ver!

Bu Yazıyı Paylaş :

    1 Yorum
  • Yorumu Gönder
  • Diğer Yorumlar (1)