Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), İran ile yapılan eğitimde işbirliği anlaşmasında, Türkiye'nin çıkarlarına ters olabilecek hiçbir maddenin bulunmadığı bildirildi.
MEB'den yapılan yazılı açıklamada, bazı basın yayın kuruluşlarında, MEB ile İran Eğitim Bakanlığı arasında imzalanan eğitim alanında işbirliği anlaşmasına ilişkin haberlerin yer aldığı hatırlatılarak, "Eğitim Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı"nın 19 Haziran 2012'de Tahran'da imzalandığı belirtildi.
Haberlerde bahsedilenin aksine, anlaşmanın istendiği zaman sonlandırılabildiğine, istenilen kısımlarının gerek görüldüğünde değiştirilebildiğine ve uygulamaların karşılıklı mutabakata dayandığına dikkat çekilen açıklamada, "Anlaşmada, karşılıklı iyi niyete bağlı ve yapılacak her faaliyetin ülkemiz kanunlarına uygun olması gerektiği madde 1'de belirtilmiş olup, ülkemiz çıkarlarına ters olabilecek hiçbir maddesi yoktur" denildi..
Uzmanlar İran ile yapılan eğitim anlaşmasına tepkili
İran'la eğitim anlaşmasına uzmanlar tepkili... Laçiner: 'Türkiye'nin fabrikasına müsaade etmeyen bir ülkenin okullarına izin vermesi mümkün değil.'
İran'la endişe veren eğitim anlaşmasına uzmanlar sert tepki gösterdi. Prof. Dr. Sedat Laçiner, "Türkiye'nin fabrikasına müsaade etmeyen bir ülkenin Türk okullarına izin vermesi mümkün değil" derken Doç. Dr. Gökhan Bacık İran'ın sivil toplumla 'nüfuz etme' politikasına dikkat çekti.
Bugün’ün ‘İran’la endişe veren anlaşma’ başlığıyla duyurduğu haber geniş yankı uyandırdı. Türkiye aleyhine olumsuz faaliyetlere zemin teşkil edebilecek anlaşmaya uzmanlar tepki gösterdi.
Bugün'de yer alan habere göre; İran’ın kendi ülkesinde Türk oluşumuna müsaade etmezken Türkiye’de faaliyet gösterebilecek bir alanda işbirliğine gidilmesinin sakıncalarına vurgu yapıldı. Anlaşmanın Türkiye aleyhine sonuçlar doğurmasına izin verilmemesi gerektiğine dikkati çeken siyasilerden de temkinli açıklamalar geldi.
*****
YUMUŞAK GÜÇ ÇEKİNCESİ
* Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sedat Laçiner: Uluslararası anlaşmaların Türk dış politikasıyla uyumlu olması gerekir. İran-Türkiye ilişkileri, okulları bu kadar yakınlaştırma konusunda ideal dönemini yaşamıyor. Bugün İran, Türkiye için güvenilir bir partner değil. Tam aksine bir durum söz konusu.
Yüzde 100 güven gerektirecek işlerde İran’la iş yapmak çok zor. İran’ın bölgeye bakışı Türkiye ile taban tabana zıt. Bundan dolayı Türkiye anlayışının İran’a girmesini istemiyor. Türkiye’nin yumuşak gücünün İran’a yayılma özelliği söz konusu. Bundan çekiniyor. Türkiye’nin fabrikasına, GSM şirketine müsaade etmeyen bir ülkenin Türk okullarına müsaade etmesi mümkün değil. İran’la ortaklaşa eğitim faaliyeti yürütmek ülkemiz için oldukça riskli.
DOSTLUĞUMUZU KAYBETTİ
* Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Tayyar Arı: İki ülke arasında bin yıldır derinden derine devam eden bir rekabet var.
Türkiye ve İran arasındaki ilişkilerin dikkatli yürütülmesi ve rasyonel değerler üzerine oturtulması lazım. Son dönemde gösterilerde ölenlerin Alevi olması kötü bir tesadüf. İran hem Türkiye adına dost ülke özelliğini hem de İslam dünyasındaki konumunu kaybetti. İsrail gibi İran’ın da Türkiye lehine faaliyet göstermediklerini söylemek mümkün.
İŞİMİZ ZOR
* Doç. Dr. Gökhan Bacık: Bu anlaşmadan sonra İranlılar çekinmeyip biz çekiniyorsak işimiz çok zor. İranlı yöneticilerin güvenlik algısında ‘Ne yaparsak İran rejimini muhafaza ederiz’ anlayışı vardır. İran ne yapıyorsa, biz ona göre konum almalıyız. İran’ın STK’lar ile nüfuz etme politikası vardır. Biz ne yapacağız İran’a karşı bu tartışılmalı.
BU TÜR ANLAŞMALARDAN ÇEKİNMEMELİYİZ
* AK Parti Milli Eğitim Komisyonu Üyesi Selçuk Özdağ: İran’la bizim köklü bir tarihimiz var. Eğitim anlaşması yapılması doğrudur. Eğitim anlaşmalarının kültürel anlaşmaların ticari anlaşmaların artarak devam etmesinden yanayım. İlişkiler daha sıkı daha kavi olmalı. Bu anlaşmaları bütün ülkelerle yapıyoruz. Bu anlaşmanın iznini yasalar çerçevesinde Meclis vermiştir. Türkiye’nin başka ülkelerle entegrasyonu varsa orada olabilmeliyiz çekinmemeliyiz.
*****
ENTEGRE OLUYORUZ
AK Parti Milli Eğitim Komisyonu Üyesi İsmet Uçma: Türkiye kendine özgüveni çok yüksek bir ülke. Eğitim alanında tüm dünya ile entegre oluyor. Bu nedenle İran’la yapılan bu anlaşmayı destekliyorum. İran’la eğitim kültür sanat alanında yapılan anlaşmayı ve karşılıklı ERASMUS ilişkilerinin anılan düzeyde bir korkuya sebebiyet vereceğine ihtimal vermiyorum. İstismar edilebileceğini düşünmüyorum. Bununla bir avantajı da yakalayacağız.
ANLAŞMADA NELER VAR?
Milli Eğitim eski Bakanı Ömer Dinçer döneminde İran ile imzalanan ‘Eğitim Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı’ 2013 Ocak ayından itibaren yürürlüğe girdi. Her yıl kendini otomatik yenileyecek anlaşma, öğretmen, uzman, öğrenci değişimlerini öngörüyor. 19 Haziran 2012’de İran’ın başkenti Tahran’da imzalanan anlaşma, geniş kapsamı ve okul dışı eğitim faaliyetleri kapsamasıyla dikkat çekiyor. Anaokulu seviyesine uzanan faaliyetler öngörülüyor.
Partner değil sorunun kaynağı
BİLGESAM Başkanı Doç. Dr. Atilla Sandıklı: Türkiye ile İran arasında belirli bölgelerde enerjinin çıkartılması gibi son derece hayati anlaşmalar da yapıldı. Ama bu kritik işbirlikleri İran Türkiye ilişkileri olumlu seyrettiği dönemlerde yapıldı. Mevcut durumda ise İran bırakın partner olmayı bizatihi bazı problemlerin kaynağında yer alıyor.
Özellikle, Suriye konusunda İran ile anlaşmazlık ikili ilişkileri olumsuz etkiliyor. İran’ın, Türkiye’deki Aleviler üzerindeki yöntemlerini bugün de yaşıyoruz. Böylesine dengelerin hakim olduğu bir ortamda bu antlaşmanın yürürlükte olması sakıncalar doğurabilir.
Aleyhimize sonuçlanmamalı
MHP Milli Eğitim Komisyonu Üyesi Özcan Yeniçeri: İranlı ile tarihsel süreç içerisinde rekabet ve çatışma içerisinde olduk. Biz aynı kültür ikliminin çocuklarıyız. İran Türkiye ilişkileri kültürel manada sürdürülmelidir. Ama bu devam ettirme sürecinde İran'ın bizim çocuklarımızın ve nesillerimizin Türkiye çıkarları aleyhine bir tavır içerisine sokulmamasına dikkat edilmelidir. Bu ilişkiler Devlet tarafından ve bu ilişkileri kuran mekanizmalar tarafından kontrol altında tutulmalıdır. Türkiye aleyhine oluşabilecek mekanizmalar engellenmelidir.
Bugün Gazetesi'nin Yayınladığı Habere Göre;
Milli Eğitim eski Bakanı Dinçer döneminde İran ile imzalanan "Eğitim Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı" ocak ayından itibaren yürürlüğe girdi. Her yıl kendini otomatik yenileyecek anlaşma, öğretmen, uzman, öğrenci değişimlerini öngörüyor.
Gezi olaylarında İran'ın parmağı olduğu ve Alevi-Sünni çatışması çıkarmayı hedeflediği yönündeki iddialar gözleri İran ile yapılan ikili anlaşmalara çevirdi.
19 Haziran 2012'de İran'ın başkenti Tahran'da Türkiye adına Milli Eğitim eski Bakanı Ömer Dinçer, İran adına Hamid Rıza Hac Babai'nin imzaladığı "Eğitim Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı" 12 Aralık'ta Bakan Kurulu'nda onaylanmasının ardından yürürlüğe girdi. 23 Ocak'ta Resmi Gazete'de yayınlanan anlaşma, geniş kapsamıyla dikkat çekiyor.
ANLAŞMA HER YIL YENİLENECEK
Ocak itibariyle yürürlüğe giren, itiraz olmaması durumunda her yıl kendini otomatik yenileyecek anlaşma iki ülke arasındaki eğitim bağlarının güçlendirmeye matuf olsa da gerek geniş kapsamı gerekse okul dışı eğitim faaliyetleri kapsaması dikkat çekiyor. Anlaşma anaokulu seviyesine uzanan faaliyetler öngörüyor.
ÖĞRENCİ DEĞİŞİMİ YAPILACAK
Öğretmen, uzman, öğrenci değişimlerinin yanı sıra taraflar birbirlerini bölgesel ve uluslararası alanda düzenledikleri eğitim çalışmalarına, sanat festivallerine, konferanslar, seminerler, bilimsel ve sportif etkinlikler ile öğrenci olimpiyatlarına davet etmeyi, bu tür etkinliklere katılımda gerekli kolaylığı sağlamayı taahhüt ediyor.
*****
ORTAK ETKİNLİK DÜZENLENECEK
İki ülke ayrıca karşılıklı olarak anaokulundan üniversiteye, halk eğitimden bilgi iletişim teknolojilerine kadar çok geniş yelpazede bilgi ve kaynak değişimine gidecek. Ortak kitap fuarları, sergi ve tiyatro etkinlikleri düzenlemeye imkan veren anlaşmada deprem sonrası kriz yönetimine dair de işbirliği, bilgi paylaşımı ve ortak çalışma beyanı var. Ayrıca Türkiye'yi temsil eden bir öğrenci teşkilatının İran'daki karşılığı ile bağ ve işbirliği kurması öngörülüyor.
LİSELER İNTERNETTEN BİRBİRİNE BAĞLANACAK
Metinde dikkat çeken bir diğer madde de Türkiye ile İran'ın internet üzerinden karşılıklı 10 liseyi birbirine bağlayarak, bilgi paylaşımında bulunacak olması. Ortak uzman çalıştayları, eğitim bakanlıklarında basılan yayınların paylaşımı ve karşılıklı gönderilen eğitimcilere kolay ve ücretsiz oturum sağlanması anlaşmada geçen diğer hususlardan bazıları olarak göze çarpıyor.
VAN'DA ORTAK ÜNİVERSİTE AÇILIYOR
Türkiye ile İran eğitim anlaşmasına dayanarak Van'da ortak üniversite kurma çalışmaları da devam ediyor. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) ile İran Tebriz Üniversitesi'nin yürüteceği projenin toplantıları devam ediyor. YYÜ Rektörü Prof.Dr. Peyami Battal, projenin ilk toplantısının YÖK heyeti ile birlikte gittikleri Tebriz'de yapıldığını, ortak üniversite fikrinin tamamen hükümetler arasındaki anlaşmalara bağlı olarak geliştiğini belirtti. Tebriz Üniversitesi Rektörü Parviz Ajideh de hükümetlerinin bu ciddi projeye önem verdiğini, hayata geçirmek için çaba sarf ettiğini vurguladı.
Kız öğrenci hakimiyeti
İran’daki devlet üniversitelerinde okuyanların yüzde 65’ini kız öğrenciler oluşturuyor.
ANLAŞMADAN ÖNE ÇIKAN MADDELER
18 maddeden oluşan kapsayıcı anlaşmada öne çıkan taahhütler şöyle;
MADDE 2: Taraflar, ölçme ve değerlendirme metotları, eğitim belgelerinin tanınması ve ders programları konularını incelemek üzere bilgi ve belge değişiminde bulunacaklardır.
MADDE 3: Taraflar birbirlerini bölgesel ve uluslararası alanda düzenledikleri eğitim çalışmalarına, sanat festivallerine, konferanslar, seminerler, bilimsel ve sportif etkinlikler ile öğrenci olimpiyatlarına davet edecekler ve bu tür etkinliklere katılımda gerekli kolaylığı sağlayacaklardır.
MADDE 4: İki ülke arasındaki mevcut işbirliğinin geliştirilmesi için taraflar aşağıdaki alanlarda bilgi ve kaynak değişiminde bulunacaklardır:
a) Okul öncesi eğitim ve kâr amacı gütmeyen/özel okul eğitim sistemleri, müfredat dışı etkinlikler,
b) Müfredat ve ders kitabı geliştirme,
c) Çevre eğitimi, halk eğitimi, okul sağlığı, vatandaşlık hakları, barış ilkeleri ve adem-i merkeziyetçilik de olmak üzere makro eğitim politikaları,
d) Eğitim sisteminde BIT uygulaması.
MADDE 5: Taraflar, okul öncesi, ilk ve orta öğretim ve her iki tarafın da ilgi alanına giren diğer konularda uzman değişimi gerçekleştireceklerdir.
MADDE 6: Taraflar, aşağıda sıralanan alanlarda yetişkinlerin ve gençlerin eğitimi ile ilgili olarak işbirliğini teşvik edeceklerdir:
a) Kitap fuarları düzenlemek, sergi açmak ve tiyatro oyunları sahnelemek,
b) Çocuklara yönelik boyama kitabı, film ve kukla gösterisi alanlarında bilgi değişiminde ve tecrübe paylaşımında bulunmak.
MADDE 9: Bakanlıkları tarafından yayınlanan eğitim ve gelişimle ilgili yayınların ve üç ayda bir yayınlanan dergilerin paylaşımının yanı sıra; taraflar, bilimsel ve eğitsel dergilerinin birer sayısını diğer tarafın eğitim sistemini tanıtmak üzere tahsis edeceklerdir.
MADDE 10: Taraflar aşağıdaki alanlarda Ortak Uzman Çalıştayları gerçekleştirme hususundaki niyetlerini beyan ederler:
a) Yetişkin eğitimi ve yaşam boyu öğrenim,
b) Okula devam etmeyen kızların eğitimi,
c) Engelli öğrencilere verilecek Mesleki Eğitim,
d) Deprem sonrası kriz yönetimi.
MADDE 13: Taraflar bu Mutabakat Zaptının uygulanmasını izlemek amacıyla 3 kişiden oluşan ve başkanlığını Bakan Yardımcısının/Bakanlık Müsteşarı'nın yaptığı ortak bir komisyon kuracaklardır. Bu komisyon dönüşümlü olarak Tahran ve Ankara'da yılda bir defa toplanacaktır. Toplantının yapılamadığı durumlarda bu toplantı yerine doküman değişiminde bulunulacaktır.Bugün Gazetesi
