BM Genel Kurulu'ndaki toplantıda Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas yanı sıra Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da bir konuşma yaptı.
"BM'ye tarihi bir hatayı düzeltmek için geldik" diyen Davutoğlu, şu ifadeleri kullandı:
"Filistin, geleceğine sahip çıkmak için mücadele ediyor. Filistin tam üye olana kadar adalet yerini bulmayacak. Filistin'in statüsünün yükseltilmesi barış sürecinin önünü açar. İsrail'in Filistin'i reddetmesi mantıklı değil. Filistin bugün olmayacak da ne zaman üye olacak, biz Gazze'den Batı Şeria'ya Filistin'in yanındayız."
Yapılan konuşmalardan sonra oylamaya geçildi. Filistin'in talebi için 138 ülke, 'evet', 9 ülke 'hayır' oyu kullandı. 41 ülkenin de çekimser kaldığı oylamaya 5 ülke katılmadı.
İSRAİL'E UCM YOLU
Böylece BM'de 'üye olmayan gözlemci devlet' statüsü kazanan Filistin, BM sistemindeki temsil imkanını bir adım ileriye taşıdı. Filistin bu kararla İsrail'in işgali, illegal yerleşimleri ve saldırılarını Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne taşıyabilecek.
Geçen yıl tam üyelik başvurusu yapan Filistin'in bu talebi Güvenlik Konseyi'nde engellenmiş ancak UNESCO'ca kabul edilmişti. ABD, bu nedenle UNESCO'ya yaptığı yardımları azaltmıştı.
Bu sonucun ardından ABD'nin diğer organizasyonlara yaptığı yardımlarda da azaltmaya gidebileceği, İsrail'in ise yerleşim faaliyetlerine hız verebileceği belirtiliyor.
GÜL VE ERDOĞAN'DAN TEBRİK
Karar sonrası Filistin'in devlet başkanı Mahmud Abbas'a ilk kutlama Türkiye'den geldi. Önce Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ardından da Başbakan Erdoğan, Abbas'ı telefonla arayarak oylamanın sonucundan dolayı tebrik etti.
"Sizin şahsınızda tüm Filistin halkını tebrik ediyorum. Hayırlı olsun'' diyen Erdoğan, Abbas'a Türkiye'nin Filistin'e desteğinin devam edeceği mesajını verdi. Görüşmede Abbas da "Türkiye'ye ve Türk halkına minnettarız" dedi.
FİLİSTİN'DE BÜYÜK SEVİNÇ
BM'de alınan karar Filistin'de büyük bir coşkuyla karşılandı. Gazze ve Batı Şeria'da yaşayan Filistinliler, oylama sonucunun açıklanmasının ardından sokaklara döküldü. Yaser Arafat ve Mahmud Abbas posterleriyle Filistin bayrağı taşıyan halk, sevinç gösterisinde bulundu.
CLİNTON: BARIŞ SÜRECİNİ ZEDELEYECEK KARAR
Oylama sonrası ilk açıklama ABD'den geldi. Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, kararı "Barış sürecini zedeleyecek talihsiz bir karar" şeklinde yorumladı. Barışın sadece iki taraf arasında yapılacak doğrudan müzakereler yoluyla sağlanabileceğini kaydeden Clinton, "Egemen, kendi ayakları üzerinde durabilen ve bağımsız bir Filistin'in, Yahudi ve demokratik bir İsrail ile barış ve güvenlik içinde yan yana yaşadığı, iki halk için iki devlet'' diye konuştu.
FRANSA'DAN 'BARIŞ' ÇAĞRISI
Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande da yazılı bir açıklama yaptı. İsrail ve Filistin'e koşulsuz olarak barış görüşmelerine yeniden başlamaları çağrısında bulunan Hollande, "Hem İsrail'in hem de Filistin'in dostu olarak çözümün bulunmasına katkıda bulunmaya hazırız" dedi.
ABD'DEN 'MALİ YARDIM' TEHDİDİ
Oylama öncesinde ise Amerikalı bazı senatörler, Filistin'i tehdit etti. Cumhuriyetçi Parti'den Lindsey Graham ve John Barrasso ile Demokrat Parti'den Chuck Schumer ve Bob Menendez, Filistin'in yeni statüsünü İsrail'e karşı kullanması durumunda ABD'nin mali yardımının kesilmesi ve Washington'daki temsilciliğin kapatılması için Senato'ya öneri sunacaklarını açıkladı.
Filistin, statüsünün yükselmesi durumunda Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde İsrail'e karşı dava açabileceğini söylemişti.
Statü değişimi başvurusu öncesinde de ABD, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ı bu kararından vazgeçirmek için yoğun çaba harcadı.
ABD Dışişleri Bakan yardımcısı William Burns ve ABD'nin Ortadoğu özel temsilcisi David Hale, New York'ta Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'la bir araya geldi.
Burns ve Hale, BM'ye 'gözlemci devlet' statüsü için başvurunun Filistin davasına zarar vereceği konusunda Abbas'ı uyardı.
NETANYAHU: BM KARARI HİÇBİR ŞEYİ DEĞİŞTİRMEZ
Filistin'in başvurusu öncesi açıklama yapan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise, BM'nin Filistin'e 'gözlemci devlet' statüsü tanımasının bir Filistin devleti kurulmasına 'katkısı' olmayacağını iddia etmişti.
OLMERT: KARŞI ÇIKMAK İÇİN BİR NEDEN YOK
İsrail eski başbakanlarından Ehud Olmert de, ülkesinin Filistin'e 'gözlemci devlet' statüsü tanınmasına karşı çıkmasının doğru olmadığını söyledi. "Filistin'e gözleci devlet statüsü tanınmasına karşı çıkmak için bir neden yok" diyen İsrail eski Başbakanı Ehud Olmert, BM Genel Kurulu'nun Filistin"e 'gözlemci devlet' statüsü tanımasının 'iki devletli çözüm' fikrinin temel taşlarından biri olacağını belirtti.
GÖZLEMCİ DEVLET STATÜSÜ NEDİR?
İsviçre'nin 1946'da BM Genel Sekreteri tarafından 'daimi gözlemci' statüsüne kabul edilmesiyle başlayan uygulama çerçevesinde, yıllar içerisinde Avusturya, Finlandiya, İtalya ve Japonya gibi pek çok 'gözlemci', BM'nin 'üyesi' haline geldi. Örneğin İsviçre, yaklaşık 50 yıl 'gözlemci devlet' olarak anıldıktan sonra 2002'de BM'nin üyesi oldu.
VATİKAN'DAN SONRA FİLİSTİN
'Daimi gözlemciler' kategorisinde, 'üye olmayan devlet ve kuruluşlar' ile 'hükümetler arası kuruluşlar' yer alıyor.
Bu kategoride Vatikan, BM toplantılarına ve Genel Kurul çalışmalarına 'gözlemci' olarak katılma hakkına sahip ve BM Genel Merkezi'nde daimi gözlemci misyonu bulunan 'üye olmayan gözlemci devlet' olarak anılıyor. Filistin'in başvurusunun kabul edilmesinden önce Vatikan, BM'de bu statüye sahip tek devletti.
Filistin'in BM'de ''gözlemci devlet'' statüsünü kazanmak için yaptığı başvuru, bugün akşam Türkiye saatiyle 22.00'de BM Genel Kurulu'nda (BMGK) düzenlenecek oturumda oylamaya sunulacak. Filistin Yönetimi Devlet Başkanı Mahmud Abbas, BMGK toplantısında bir konuşma yapacak.
FİLİSTİN'E NE KAZANDIRACAK?
Filistin'in ''gözlemci devlet'' olarak kabul edilmesi, BM'de hukuki, siyasi ve diplomatik yetkilere sahip bir devlet olmasına imkan sağlamakla birlikte, 'üye devlet' olma başvurusunda bulunmasının yolunu da açıyor.
Filistin bu yeni statü ile BM ile ilişkili birçok kuruluşa başvuru hakkı kazanacak. Bunlardan biri de Uluslararası Ceza Mahkemesi(UCM). İsrail, Filistin'in yeni statüyü almasının ardından UCM'ye gitmesinden endişe ediyor.
*****
EVET OYU KULLANAN ÜLKELER
RUSYA: Rusya'nın Filistin'in talebine evet oyu vermesi bekleniyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Filistinlilerin böyle bir talepte bulunma hakkının bulunduğuna inanıldığı' belirtildi. Ancak açıklamada, "Filistin yönetiminin böyle bir hareketin muhtemel sonuçlarını iyi hesap etmiş olduklarını ümit ediyoruz" ifadelerine de yer verildi.
ÇİN: Çin, Filistin'in talebine evet oyu kullanacak ülkeler arasında yer alıyor. Çin Dışişleri Bakanı Yang Jiechi, Çin'i 23 Kasım'da ziyaret eden Filistin temsilcisi Bassam el-Salhi'ye ülkesinin Filistin'in BM'deki amaçlarına verdiği desteği yinelemişti.
Yang, görüşmede "Filistin'in BM'ye gözlemci ülke sıfatıyla katılma çabalarını saygı ve anlayışla karşılıyor ve destekliyoruz" ifadesini kullanmıştı.
FRANSA: Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius önceki gün Fransız Parlamentosu'ndan yaptığı konuşmada, "Herhalükarda sadece müzakerelerle 'ki biz her iki taraf arasında koşulsuz ve derhal yapılmasını istiyoruz', Filistin devletinin gerçekleştirilmesine ulaşabiliriz" ifadesini kullanmıştı.
BELÇİKA: Belçika Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Didier Reynders'in daha önce oylamada ülkesinin çekimser oy kullanacağını açıklamış olmasına karşın, Belçika'da bugün yapılan bakanlar kurulu toplantısında talebe evet oyu verilmesi kararı çıktı.
İSPANYA: İspanya'dan dün yapılan açıklamada Filistin'in talebi için evet oyu kullanılacağı duyuruldu. İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Garcia Margallo parlamentoda yaptığı konuşmada, "İspanya, tarihine uygun bir şekilde Filistin'in talebine evet oyu kullanacak, çünkü bunun Ortadoğu'da barışa yaklaşmak için en uygun çözüm olduğuna inanıyor. Biz, hükümet olarak bu oylamanın olmamasını tercih ederdik, çünkü bu barış müzakerelerinde ilerleme kaydedildi anlamına gelirdi" demişti.
İSVİÇRE: İsviçre de dün Norveç, Danimarka ve İspanya ile birlikte Filistin'in talebine evet oyu vereceğini açıklayan ülkeler arasında yer aldı. İsviçre hükümetinden yapılan açıklamada, Filistin'in statüsünde yapılacak değişiklik "hem yapıcı hem de pragmatik" olarak nitelendi.
AVUSTURYA: Avusturya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Martin Weiss, Avusturya'nın, AB içinde bu konuda ortak bir tavrın belirlenmemiş olduğunun açıklık kazanmasının ardından talebe evet oyu vereceğini duyurdu.
*****
HAYIR OYU KULLANAN ÜLKELER
ABD: ABD, Filistin'in BM Genel Kurulu'na sunduğu talebine, İsrail ile Filistin arasında bir barış anlaşması imzalanması sürecini yavaşlatacağı gerekçesiyle karşı çıkıyor. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland dün yaptığı açıklamada talebe, İsrail ile Filistin'i "yan yana barış içinde yaşayan iki devletli çözüm hedefine yaklaştırmayacağı" gerekçesiyle karşı çıktıklarını bildirmişti.
KANADA: İsrail'in çok yakın bir müttefiki olan Kanada, teklife kesinlikle hayır oyu verecek ülkeler arasında yer alıyor.
Kanada Dışişleri Bakanı John Baird'in sözcüsü Rick Roth, Filistin'in talebine ilişkin yaptığı açıklamada, Filistin ve İsrail arasındaki iki devleti içeren her çözümün her iki devlet tarafından müzakere edilmesi ve birlikte kararlaştırılması gerektiğini, bu konuda ne şekilde olursa olsun tek taraflı atılacak adımın sonuçta yararsız olacağını söylemişti.
HOLLANDA: Hollanda, Filistin'in talebine hayır oyu verme ihtimali bulunan ülkeler arasında yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Frans Timmermans parlamentoya gönderdiği bir yazıda, "Bölgede kalıcı barışa sadece İsrail ve Filistinlilerin, iki devletli çözüm konusunda son anlaşmaya varmak amacıyla müzakere masasına geri dönmesiyle ulaşılabilir" ifadesini kullanmıştı. Ajanslar
