TürkDil Kurumu 12 Temmuz 1932'de kuruldu.
TürkDil Kurumu (TDK), Türkçe'yi incelemek, gelişmesi için çalışmakamacıyla kurulan Türkiye Cumhuriyeti'ne bağlı bir kamukurumudur.
KurumTürk Dili Tetkik Cemiyeti adı ile 12 Temmuz 1932'de MustafaKemal Atatürk'üntalimatıyla kurulmuştur. Kurumun kurucuları, hepsi de milletvekilive dönemin tanınmış edebiyatçıları olan Samih Rıfat, RuşenEşref, Celâl Sahir ve Yakup Kadri'dir.
Kurumunilk başkanı Sâmih Rif'at'tır. Türk Dili Tetkik Cemiyeti'ninereği, "Türk dilinin öz güzelliğini ve varsıllığınıortaya çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşıryüksekliğe eriştirmek" olarak belirlenmiştir. Atatürk'ünsağlığında, 1932, 1934 ve 1936 yıllarında yapılan üçkurultayda hem kurumun yönetim organları seçilmiş, hem dilsiyaseti belirlenmiş, hem de bilimsel bildiriler sunuluptartışılmıştır.
26Eylül - 5 Ekim 1932 tarihleri arasında Dolmabahçe Sarayı'ndayapılan Birinci Türk Dili Kurultayı sonunda Kurumun"Lügat-Istılah, Gramer-Sentaks, Derleme, Lenguistik-Filoloji,Etimoloji, Yayın" adları ile altı kol hâlinde çalışmalarınısürdürmesi kabul edildi.
Atatürk'ünkendisi de Türk dili üzerindeki yerli ve yabancı araştırmalarıbizzat inceleyerek, dönemindeki bilginleri Türk dili üzerindearaştırmalar yapmaya yönlendirmiştir. Nitekim Türk dilinin eneski anıtları olan Göktürk yazılı metinlerin ilk iki cildi onunsağlığında yayımlanmış; 1940'larda yayın hayatına çıkabilenDivanü Lügati't-Türk, Kutadgu Bilig gibi yapıtlar üzerinde deyine onun sağlığında çalışılmaya başlanmıştır.
Dahasonra birçok cilt hâlinde ortaya çıkacak olan Tarama ve DerlemeSözlüğü'yle ilgili çalışmalar da Atatürk'ünsağlığında başlamıştır. Tarama Sözlüğü, 13. yüzyıldabaşlayan Batı Türkçe'sinin eski eserlerinin taranmasıyla;Derleme Sözlüğü, Anadolu ağızlarında kullanılan kelimelerinderlenmesiyle oluşturulmuş büyük sözlüklerdir. ÇağdaşTürkçenin dilbilgisi, sözlüğü, yazımı ve terimleriyle ilgiliçalışmalar da Atatürk tarafındanilgiyle izlenmiştir.
TürkDil Kurumu'nun kuruluşuyla birlikte çağdaş Türkçede çok hızlıbir arılaştırma akımı da başlamıştır. Bizzat Atatürk'ünöncülük ettiği, Türk dilinin yabancı kökenli sözlerdentemizlenmesi akımı 1935 yılına kadar sürmüş; halkın dilinegirip yerleşmiş sözcüklerin dilden atılması işleminden butarihte vazgeçilmiştir.
Atatürk'ünölümünden sonra öz Türkçe akımı Türk aydınları arasındasürekli tartışılan bir konu olmuş ve özellikle 1960'tan sonraTürk Dil Kurumu bu akımın öncülüğünü yapmaya devam etmiştir.1980'den sonra tartışmalar durulmuş, bilimsel çalışmalar hızkazanmıştır.
Atatürk,ölümünden kısa bir süre önce yazdığı vasiyetname ile malvarlığını Türk Dil Kurumu ile Türk Tarih Kurumu'na bırakmıştır.Bu iki kurumun bütçesi bugün de Atatürk'ünmirasından karşılanmaktadır. Türkiye'nin en büyükbankalarından biri olan Türkiye İşBankası sermayesinin%28,9'unu oluşturmaktadır.
TürkDil Kurumu'nun yapısıyla ilgili ilk önemli değişiklik 1951yılındaki olağanüstü kurultayda yapılmıştır. Atatürk'ünsağlığında Millî Eğitim Bakanı'nınkurum başkanı olmasını sağlayan tüzük maddesi 1951'dedeğiştirilmiş; böylece kurumun devletle bağlantısıkoparılmıştır. İkinci önemli yapı değişikliği 1982-1983yıllarında gerçekleştirilmiştir.
1982'dekabul edilen ve şu anda da yürürlükte olan Anayasa ile Türk DilKurumu ve Türk Tarih Kurumu, bir Anayasa kuruluşuolan Atatürk Kültür,Dil ve Tarih Yüksek Kurumu çatısı altına alınmış; böylecedevletle olan bağlar yeniden ve daha güçlü olarakkurulmuştur.
Başkaneler oldu
*1878 - Osmanlı devleti Kıbrıs adasıyönetimini İngiltere'yedevretti.
*1947 - Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye arasında askeri veekonomik yardımı öngören ilk ikili anlaşma imzalandı.
*1973 - Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk Orman Suçları AffıKanunu’nu veto etti.
*1993 - Türkiye güzeli Arzum Onan Avrupa güzeli seçildi.
*1997 - Mesut Yılmaz başbakanlığındaki 55. hükümet güvenoyualdı. Anasol-D olarak anılan koalisyon hükümeti ANAP, DSP,Demokratik Türkiye Partisi (DTP)ve 1 bağımsız üyeden oluşuyordu.
*1998 - Fransa’dayapılan Dünya Futbol Şampiyonası’nda, Brezilya’yı3-0 yenen Fransaşampiyonoldu.
*2000 - ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Avrupa Birliği’ndensorumlu Başbakan Yardımcısı olarak kabineye girdi.
*2002 - Ontario'da (Kanada) aynı cinsten insanların evliliğiyasalaştı.
*2006 - Hizbullah'ınkuzey İsrail topraklarınafüze saldırılarında bulunması ve 8 İsrailaskeriniöldürüp 2 tanesini esir alması, 2006 İsrail-LübnanKrizi'ni başlattı.
Kimlergeldi
*M.Ö. 100 - Julius Caesar, Roma imparatoru (ö. M.Ö. 44)
*1817 - Henry David Thoreau, ABD'liyazar (ö. 1862)
*1824 - Eugène Boudin, Fransız ressam (ö. 1898)
*1904 - Pablo Neruda, Nobel EdebiyatÖdülü sahibi Şilili şair (ö. 1973)
*1913 - Willis Eugene Lamb, Nobel Ödülüsahibi ABD'lifizikçi (ö. 1916)
Kimlergeçti
*1536 - Desiderius Erasmus, Hollandalı yazar, düşünür (d.1466)
*1874 - Fritz Reuter, Alman romancı (d. 1810)
*1975 - Latife Uşaklıgil, Atatürk'üneşi (d. 1898)
*2007 - Ulus Baker, Türk yazar ve çevirmen (d. 1960)
