Prof. Dr. Derviş Karaboğa kimdir?
KARABOĞA, ilk, orta ve lise eğitimini K. Maraş’ta tamamladı. Erciyes Üniversitesi Elektronik Mühendisliği Bölümünden 1983 yılında mezun olduktan sonra Yüksek Lisans eğitimini İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) nde Elektronik ve Haberleşme alanında tamamladı. Doktora çalışmalarını ise İngiltere’de Cardiff University School of Engineering’de Sistem Mühendisliği alanında yaparak 1994 yılında mezun oldu. Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesinde sırasıyla 1994 yılında Yardımcı Doçent, 1999 yılında Doçent ve 2004 yılında da Profesör ünvanlarını aldı. 1995 yılında açılan Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümünün açılmasına öncülük etti ve 2002-2018 yılları arasında Bölüm Başkanlığı görevini yürüttü. Üniversitede Mühendislik Fakültesi Dekan Yardımcılığı, Erciyes Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi Müdürlüğü ve Senato Üyeliği görevlerinde bulundu ve Yapay Zekâ Merkezi’nin kurulmasına öncülük ederek müdürlük görevini yaptı..
Doktora tez çalışmasını “Yapay Zekâ” alanında, “Bulanık Sistemler ve Bu Sistemlerin Evrimsel Hesaplama Yöntemleriyle Tasarlanması” konusunda tamamladı. Doktora sürecinde başarılı çalışmalarından dolayı iki yıl “Overseas Research Students (ORS)” bursu verilen KARABOĞA doktora sonrasında da özellikle bulanık sistemler, yapay sinir ağları, evrimsel ve sürü zekâsı tabanlı algoritmalar konularında çalışdı ve bu yaklaşımları farklı mühendislik problemlerinde kullanarak sonuçları saygın dergilerde yayımladı. Bu konularda çok sayıda yüksek lisans ve doktora tezlerinin danışmanlığını yaparak birçok bilim insanının yetişmesine katkı sağladı. Bunların yanı sıra sosyal sorumluluk bilinciyle, Türkiye’nin birçok ilinde çeşitli okullarda ve üniversitelerde konferanslar vererek toplumun ve özellikle gençlerin yapay zeka alanındaki farkındalıklarını artırmayı amaç edindi.
2005 yılında bal arılarının “zeki yiyecek arama davranışı”nı modelleyerek tasarım problemlerinin etkili bir şekilde çözülmesine imkân sağlayan “Yapay Arı Koloni-Artificial Bee Colony-ABC” Algoritması isimli yeni bir yapay zekâ optimizasyon yaklaşımını bilim dünyasına kazandırdı. Bu algoritma çok değişik alanlarda farklı tasarım problemlerinin çözümü için kullanılmaya başlandı ve kendi alanında dünya bilimine Türkiye’nin en büyük katkısı haline geldi. “Scholarpedia” Ansiklopedisi tarafından “Artificial Bee Colony” isimli çalışma Türkiye’den davet edilerek yayımlanan tek makale olma niteliği taşımasının yanısıra ansiklopedide en çok okunan makaleler arasında yer almaktadır. Ayrıca, 2000 yılında “Springer London” yayınevi tarafından basılmış “Intelligent Optimization Techniques“ isimli kitabın ve yine 2004 yılında Türkiye’de “Nobel Yayınevi” tarafından yayınlanmış “Yapay Zekâ Optimizasyon Algoritmaları” isimli kitapların yazarıdır.
Başarılı çalışmalarından dolayı 2016-2020 yılları arasında “Clarivate Analytics” tarafından belirlenen “Highly Cited Researchers” listesine giren KARABOĞA, 2017 yılında “Turkish Time” Dergisinin yayınladığı “Bilime Yön Veren 100 Türk” listesinde yer aldı ve 2017 yılında da Fen Bilimleri alanında “Mehmet Akif Ersoy Bilim Ödülü”ne lâyık görüldü. 2019 yılında TASAM tarafından “Stratejik Vizyon Ödülü” ve 2020 yılında da Türkiye Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanları Kurulu-UBMK tarafından “Üstün Hizmet Ödülü” ile ödüllendirildi.
Yapay Zeka alanında yaptığı nitelikli bilimsel çalışmalar ve özellikle “Yapay Arı Koloni Algoritması-ABC” olarak adlandırdığı yapay zeka optimizasyon algoritmasını geliştirerek bilim dünyasına etki değeri yüksek katkılar sağlaması ve ülkemizin uluslararası alanda tanınırlığını artırması sebebiyle KARABOĞA’ya, 2023 yılında Ülkemizin en prestijli bilim ödülleri olan “TÜBİTAK 100.yıl Bilim Ödülü” ve “TÜBA Uluslararası Akademi Ödülü” verildi.
