YÖK, yurt dışı yükseköğretim kurumlarına kayıtta YKS puan şartı getirdi. Tıp, Hukuk, Mimarlık, Mühendislik, Öğretmenlik, Diş Hekimliği ve Eczacılık okumak isteyen kişiler, Türkiye'de YKS sınavına girmesi ve okuyacakları bölümü kazanması gerekecek.
Konuyla ilgili Uluslararası Eğitim Danışmanları Derneği (UED) Başkanı Eren Göker'in açıklaması şöyle:
"15/03/2024 tarih ve 32490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan YÖK Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğinde yapılan değişikliğin ardından gerek derneğimize gerek üye firmalarımıza çok sayıda telefon ve e-posta ulaşmış olup, Yönetim Kurulumuzda alınan karar gereği konuyla ilgili olarak kamuoyunu bilgilendirme gereği doğmuştur.
Söz konusu yönetmelikteki değişikliklerle, ortaöğrenimlerini Türkiye’de tamamlayan mezunlar, Türkiye’de başarı sıralaması şartı aranan programlara denklik başvurularında, yurtdışı yükseköğretim kurumuna kayıt olunduğu yıl YKS sınavında ilgili programın asgari başarı sıralaması şartını sağlamış olduklarını gösterir sınav sonuç belgesini beyan etmek zorunda olacaktır. Başarı sıralaması aranan programlar ve asgari başarı sıralamaları şöyledir;
Tıp – Sayısal – 50 Bin
Diş Hekimliği – Sayısal – 80 Bin
Eczacılık – Sayısal – 100 Bin
Hukuk – Eşit Ağ. -125 Bin
Mimarlık – Sayısal – 250 Bin
Mühendislik – Sayısal -300 Bin
Öğretmenlik - İlgili Puan Türü- 300 Bin
İlgili yönetmeliğe göre; Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık ve Hukuk programlarında yurtdışından alınan diplomaların denklik başvurusu için, mezun olunan üniversitenin, yükseköğrenime başlanılan yıl Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenmiş olan sıralama kuruluşları tarafından yapılan dünya üniversite sıralama listelerinin en az ikisinde ilk binde yer alması gerekecektir.
Söz konusu kuruluşlarca yapılan dünya üniversite sıralama listelerinin en az üçünde ilk dört yüzlük dilim içerisinde yer alan üniversitelerden alınan diplomalara SYBS (Seviye Yeterlilik Belirleme Sistemi) uygulanmayacaktır.
Ancak, yukarıda belirtilen sıralama kuruluşlarında yer alma şartı tek başına yeterli olmayacaktır, çünkü, son YÖK yönetmeliği ile, denklik için YKS’de asgari başarı sıralaması sağlama şartı da getirilmiştir.
Örnek verecek olursak; yurtdışında tıp okumak ve ardından ülkesine dönüp doktor olarak çalışmak isteyen bir öğrenci öncelikle dünyada ilk 1000 içinde yer alan bir üniversiteden mezun olmalıdır. SYBS (Seviye Yeterlilik Belirleme Sistemi) uygulanmaksızın denklik başvurusu yapabilmek için dünyada ilk 400’de yer alan bir üniversiteden mezun olmalıdır. Yeni yönetmeliğe göre, bu sıralamalarda yer almak tek başına yeterli olmayacak, öğrencinin ayrıca ortaöğrenimini bitirdikten sonra YKS’ye girip ilk 50 bin içinde yer alması gerekecektir.
YÖK’ün söz konusu yönetmelikle, dünyanın en gelişmiş ülkeleri (G7) içinde yer alan İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, ABD, Kanada gibi ülkelerdeki prestijli üniversitelerden alınacak diplomaların denklik işlemi de zorlaştırılmış, hatta asgari başarı sıralaması gerektiren Tıp, Hukuk, Eczacılık ve Diş Hekimliği bölümlerine denklik almak, YKS zorunluluğu nedeniyle neredeyse imkansız hale getirilmiştir.
Yönetmeliğe göre; Mimarlık, Mühendislik ve Öğretmenlik için ilk 1000’de olma şartı bulunmamaktadır ancak denklik alabilmek için YKS sınavında ilgili programın asgari başarı sıralaması şartının sağlamış olması yine gerekmektedir.
Şu aşamada 5 temel sorun bulunmaktadır;
1- Lisans eğitimini yurtdışında almayı planlayan öğrencilerin tamamı yurtdışındaki üniversitelere başvurularını yapmış, hatta büyük bir kısmı ön kabullerini almış, YKS’ye de iki buçuk aylık bir süre kalmışken bu öğrencilerin önümüzdeki kısa sürede YKS’ye hazırlanması ve talep edilen asgari başarı sıralaması şartlarını sağlayabilmesi için gerekli zaman bulunmamaktadır.
2- Bilindiği üzere, YKS sınavında belirli başarı sıralamasını elde edebilmek için öğrenciler bu sınava yönelik liseler seçmektedir, oysa ülkemizde kurulu bulunan ve Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olan Yabancı Özel Okullar, Azınlık Okulları ve Milletlerarası Okullarda verilen eğitimler ve Uluslararası Bakalorya (IB) Diploma Programı öğrencileri YKS sınav içeriğine uygun eğitimler almamaktadır. Bu öğrencilerin, var olan eğitim programlarına ek olarak YKS sınavına da hazırlanabilmesi oldukça güçtür. Söz konusu öğrenciler hazırlık sınıfından başlayarak tüm lise eğitimleri boyunca bir yandan yabancı bir dilde ağır bir müfredat okuyarak yüksek not ortalamalarıyla mezun olmaya çalışmakta, bir yandan da yurtdışı üniversitelerin talep ettiği akademik ve dil sınavlarına hazırlanmaktadır. Bu yüksek tempoya, katılmaları gereken aktiviteler, sosyal sorumluluk projeleri ve yapmaları istenen stajlar, geçmek zorunda oldukları Abitur, Maturita gibi sınavlar eklenmekteyken, Uluslararası müfredat programları veren liselerde eğitim almakta olan öğrencilerin bir yandan da YKS’ye hazırlanmaları mümkün görünmemektedir. Türkiye’nin en iyi liselerinden mezun olup yurtdışındaki en prestijli üniversiteleri bitirdikten sonra, YKS’de YÖK’ün talep ettiği sıralamaya giremediği gerekçesiyle bu öğrencilerin diplomalarına ileride denklik verilmemesi ülkemiz için büyük kayıp olacaktır.
3- Söz konusu yönetmelikten anlaşılacağı üzere, yurtdışında bulunan en yüksek dünya sıralamasına sahip üniversitelerden mezun olacak Türk öğrenciler bile, eğer ilgili üniversitelere kayıt yaptırdıkları yıl YKS’de ilgili programların asgari başarı sıralaması şartlarını sağlayamadılarsa diplomalarına denklik alamayacaklardır. Yani bu öğrenciler Türkiye’deki tüm üniversitelerden daha yüksek dünya sıralamasına sahip yurtdışı üniversitelerinden mezun olsalar bile YKS’de YÖK’ün talep ettiği başarı sıralaması şartını sağlayamadıkları gerekçesiyle diplomalarına Türkiye’de denklik verilmeyecektir.
4- Yönetmelik, ortaöğrenimlerini Türkiye’de tamamlayan öğrencileri kapsamaktadır, bu durumda liseyi yurtdışında bitiren Türk öğrencilere yönetmelik hükümlerinin uygulanmayacağı anlaşılmaktadır. Örneğin Türkiye’deki bir IB programından mezun olacak öğrencilerin YKS’de başarı sınırını sağlaması istenirken, komşu ülkelerden birindeki bir IB programından mezun olacak öğrencilerden YKS şartı istenmeyecektir. Bu da bazı öğrencilerin lisenin son yıllarında kayıtlarını yurtdışındaki liselere alarak ilgili hükmü kendileri için geçersiz kılmaya çalışmasını teşvik edecektir.
5- Yurtdışında eğitim almayı planlayan öğrencilere YKS’ye girip asgari başarı sıralaması sağlamaları zorunluluğunun getirilmesi, Türkiye’deki üniversite kontenjanlarının bir bölümünün aslında Türkiye’de okumayı planlamayan öğrenciler tarafından gereksiz şekilde doldurulmasına neden olacak ve bu durum Türkiye’de okumak için başarı sıralamasına girmeye çalışan öğrenciler için bir dezavantaj yaratacaktır.
Yukarıda belirtmiş olduğumuz nedenlerle YÖK’ün ilgili yönetmeliği tekrar değerlendirerek gerekli revizyonu yapması isabetli olacaktır."
