Türkiye’nin eğitim alanındaki ilk sivil toplum kuruluşlarından olan Darüşşafaka Cemiyeti, 1863’te Sultan Abdülaziz Han’ın fermanıyla kuruluyor. Başlangıçta Kapalıçarşı’daki esnaf gençlerin eğitimine katkı sağlamak amacıyla yola çıkan Darüşşafaka, 1873’te eğitim kurumlarının da kurulmasıyla serüvenine başlıyor.
“Eğitimde fırsat eşitliği” misyonuyla annesi veya babası hayatta olmayan, maddi olanakları yetersiz, yetenekli çocuklara eğitim olanağı sunan Darüşşafaka Eğitim Kurumları, bugün 1000’e yakın öğrenciye, İstanbul Maslak’taki kampüste 5. sınıftan lise sona kadar, tam burslu, yatılı, kolej eğitimi veriyor. Türk eğitim tarihinin mihenk taşı olan okulun uzun soluklu başarısının sırrını Darüşşafaka Eğitim Kurumları Genel Müdürü Ebru Arpacı, Milliyet'ten Aysel Bozan Yılmaz'a anlattı:
Dünyada örneği yok
Darüşşafaka’nın eğitim tarihindeki ilklerden ve dönüm noktalarından bahsedebilir misiniz?
Cemiyetimiz, 1863’te kuruluyor. 5 Osmanlı aydını büyük bir vizyonerlikle, ki günümüzde bile dünyada örneği yok, “Öyle bir okul kuralım ki eğitimde fırsat eşitliğini desteklesin, öyle bir eğitim verelim ki gelecekte öğrencilerimiz ülkeyi yönetecek kadrolarda yer alsınlar” diyerek eğitim hayatını başlatıyor. Tarihimizin temel taşları var: 1800’lerin sonlarında, dönemin en büyük teknolojisi olan telgrafçılık eğitimi müfredata ekleniyor. Buradan yetişen çocuklar, Kurtuluş Savaşı’nda telgrafların başında yer alıyor. Cumhuriyet’e geçişte, bakıyorlar neye ihtiyaç varsa o alana yöneliyorlar. 1950’lerde müfredatımız İngilizce ağırlıklı olarak dönüştürülüyor. 1971’de kız öğrenciler de okula kabul ediliyor. Sonrasında 2000’li yılların başında Türkiye’nin ilk robot takımını kurduk, lise düzeyinde yapay zekâ dersini başlattık. 2012’de de anne kaybı yaşayan çocukları da okulumuza kabul etmeye başladık.
Eğitim sisteminden bahsedebilir misiniz?
Şu anda anne ve/veya baba kaybı yaşayan, maddi durumu nitelikli bir okulda okumaya yeterli olmayan çocuklara İngilizce ağırlıklı, teknolojiyi, dijitalleşmeyi de müfredata yerleştirmiş, iyi bir akademik eğitim vermeyi hedefleyen ama sosyal hayattan da koparmayan, her çocuğu sporla, sanatla buluşturan bir programımız var.
Darüşşafaka zor bir okul mu?
Kolay bir okul değil. Öncelikle öğrencileri bir sınavla alıyoruz. Bu yıl 1800 çocuk sınava başvurdu. 149 çocuk aldık. Hepsi potansiyeli olan çocuklar ancak kolay değil 10 yaşında kendini organize edecek, öz bakımını yapacak, ödevini çalışacak. Bazen bazı çocukların zorlandığı oluyor. Orada da rehber öğretmenler, okul psikologları devreye girip çocuğun buraya uyumunu sağlıyorlar. Ama biz akademik olarak kolay bir okul değiliz; en zor okullardan biriyiz diyebilirim.
Kazanılmış hayatlar
Darüşşafaka Eğitim Kurumları’nda Türkiye’nin her bölgesinden, 74 ilden öğrenci var. Öğrencilerin yüzde 70’i Anadolu’dan geliyor, yüzde 30’u İstanbul ve Marmara çevresinden. Ebru Arpacı, “Baktığınızda burada kazanılmış hayatlar görürsünüz” diyor ve ekliyor: “Çocuklar sınavı kazandıktan sonra onların evlerine maddi durumlarını tespit amacıyla ziyaretlerde bulunuyoruz. Öyle evler görüyoruz ki ‘İyi ki Darüşşafaka var’ diyoruz. Çocuk oradan geliyor ve sonra kardeşini, yeğenini, kuzenini kurtarıyor.”
Köylere internet çektirdiler
Pandemi döneminde tüm okullarda uzaktan eğitim yapılmıştı. Darüşşafaka, 2015’te dijital eğitime geçtiği ve tüm öğrencilerinin tablet bilgisayarı olduğu için uzaktan eğitimde zorlanmamış. Ancak öğrencilerinin internete ulaşımında sıkıntılar yaşanmış. Burada da Cemiyet devreye girerek çocukların internet parasını ödemiş hatta bazı köylere internet çektirmiş. Rehber öğretmenler de çocukları evlerinde ziyaret etmiş, online da olsa 7/24 onları yalnız bırakmamış.
Bağışçıları da ünlü öğrencileri de
Darüşşafaka Eğitim Kurumları, zengin bir tarihe sahip. Bağışçıları arasında Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım, kız kardeşi Makbule Atadan, Sait Faik Abasıyanık gibi değerli isimler, İş Bankası gibi önemli kuruluşlar var. Matematikçi Salih Zeki, ultrasonografinin öncüsü Prof. Dr. Adnan Sokullu, edebiyatçı Ahmet Rasim, Türkiye’nin ilk çocuk psikiyatrı Prof. Dr. Rıdvan Cebiroğlu ünlü mezunlarından. Kuruluşunda ise Yusuf Ziya Paşa gibi tarihi isimler yer alırken vatan şairi Namık Kemal’in de aralarında bulunduğu pek çok aydın, Darüşşafaka’da öğretmen olarak görev yapmış.
