* Okul çağındaki öğrenciye çanta alırken ailelere nelere dikkat etmeli?
Okul çağı çocuklarında son yıllarda giderek artan sıklıkta görülen sırt ve bel problemlerinin en önemli nedenlerinden biri sağlıksız okul çantalarıdır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda okul çantası ağırlığı ile kötü postür ve bel ağrısı arasında bir ilişki olduğu gösterilmiştir. Doğru çantanın seçilmesi ve doğru kullanılması çocuğun sağlığı açısından çok önemlidir. Uygun kullanılmayan ağır bir çanta gelişmekte olan kas ve eklemlere zarar verebilir, sırt eğriliklerine, boyun ağrısı, baş ağrısı, omuz ağrısı, bel ağrısı gibi hayatın ilerleyen dönemlerini de etkileyebilecek birçok sağlık sorununa neden olabilir. İngiltere’de yapılan bir çalışmada çocukların yüzde 80inin vücut ağırlıklarının yüzde 20 sine varan ağırlıkta çantalar taşıdıklarını ortaya çıkarmıştır. Oysa çocuklar ağırlıklarının yüzde 10’undan daha fazlasını taşımamalıdır, vücut ağırlığının yüzde15'in üzerindeki her kilo kas-iskelet sistemine zarar verir.
* İdeal bir okul çantasında destekli ve birbirine eşit iki omuz askısı olmalıdır. Böylece çantanın ağırlığı vücuda eşit olarak dağılır. Tek askılı çantalardan kaçınılmalıdır veya bu şekilde kullanımına izin verilmemelidir.
* Omuz askıları çantanın ağırlığını geniş bir yüzeye yayacak kadar kalın olmalıdır.
* Askı boyu çocuğa uygun hale getirilmelidir.
* Çantanın arka kısmı, omuz askıları ve bel kemerinin yumuşak desteği bulunmalıdır.
* Çantanın büyüklüğü çocuğa uygun olmalıdır, genişliği iki omuz arası kadar olmalı, boyu bel hizasını geçmemelidir.
* Çantanın ağırlık merkezi bel hizasında olmalıdır.
* Bele takılan kemer çocuk hareket halindeyken çantanın yerinde kalmasını ve ağırlığın eşit dağılmasını sağlar.
* Çanta sırta değdiği noktadan desteklenmelidir, böylece hem çocuk çantanın içindeki sivri objelerden korunur hem de daha rahat olması sağlanır.
* Çantanın ağırlığı çocuğun vücut ağırlığının yüzde 10’unu geçmemelidir. Örneğin 10 yaşında ortalama 30 kilo olan bir çocuğun çantası 3 kiloyu geçmemelidir. Bunun için gereksiz eşyalar çantadan çıkarılmalıdır.
* Çanta içindeki bölmeler kullanılarak ağırlık çanta içinde eşit dağıtılmalıdır. Daha ağır eşyalar sırta ve bele yakın bölmelere konmalıdır.
* Çanta uzun süre taşınmamalıdır.
* Çok ağır çanta taşımak zorunda olan çocuklar için tekerlekli çantalar tercih edilebilir. Ancak bu çantaların da merdivenden taşınması veya kaygan zeminde kullanımı zor olacaktır.
* Mümkünse okul dolaplarının kullanılması sağlanmalıdır.
* Yanlış ayakkabı seçiminin çocukların sağlığına nasıl bir etkisi oluyor?
Ayakkabı seçiminin yanlış yapılması birçok ayak problemine davetiye çıkarır. Okul çağı çocuklarına seçilecek ayakkabılar rahat, yumuşak ve esnek olmalıdır. Esnek olmayan ayakkabılar ayak hareketlerini ve kas gücü gelişimini kısıtlar. Ayakkabı ayağı sıkmamalı, çocuğun ayağına uygun olmalıdır. İki ayak arasında boyut farkı varsa büyük olan ayağa göre seçim yapılmalıdır. Yeni bir ayakkabı en uzun parmaktan yaklaşık 1 cm kadar uzun olmalıdır. Terletmemeli, sıcak havalarda havayı geçirmeli ve soğuktan da korumalıdır. Tabanı kaygan olmamalı, şoku emebilmeli ve ayak kavsini destekleyebilmelidir. Topuklu veya burnu dar modeller tercih edilmemeli, ayakkabının ön kısmı geniş ve yuvarlak olmalıdır. Arka kısmı ise topuğu sağlam şekilde tespit edebilmelidir. Ayakkabı alışverişinin ayakların daha şiş olduğu öğleden sonra saatlerinde yapılması daha uygundur. Aileler alacakları ayakkabıyı incelemeli ve çocuğun ayakkabıyı giydikten sonra birkaç dakika mağazada dolaşmasını sağlamalıdır. Alışverişe ayakkabıyı kullanırken giyeceği bir çorap götürülmelidir. Çocuğa ayakkabının rahat olup olmadığını veya ayağı sıkıp sıkmadığı sorulmalıdır. Ayakkabının içinde elinizi gezdirerek rahatsızlık verebilecek herhangi bir çıkıntı veya yapım hatası olup olmadığı kontrol edilebilir. Deri gibi doğal materyalden yapılan ürünleri tercih edilmelidir. Zamanla açılacağını varsayılmamalı, yeni bir ayakkabı alındığı andan itibaren rahat olmalıdır.
* Forma, gömlek gibi tekstil ürünlerinde de dikkat edilmesi gereken noktalar bulunuyor mu?
Okul kıyafetlerini seçerken kaliteye önem verilmeli, ağırlıklı olarak pamuklu ve yünlü kumaşlardan dikilen giysiler tercih edilmelidir. Polyester, naylon, akrilik gibi sentetik ipliklerden dokunan kumaşlar vücudun ısı dengesini bozarak aşırı terlemeye neden olabilir. Bunun için aileler kıyafetlerin iç yüzüne yerleştirilen etiketleri mutlaka okumalı ve uygun olmayan malzemeden yapılmış giysilerden kaçınmalıdır. Çocukların içinde rahatça hareket edebildiği ölçüleri uygun kıyafetler alınmalıdır.
* Sulu boya, oyun hamuru, silgi, matara, beslenme çantası gibi ürünlerde çocukları bekleyen tehlikeler neler? Bu konuda aileler nelere dikkat etmeli?
Çocukların sağlığı ve güvenliği için kalitesiz, ucuz, markasız, içeriği belli olmayan kırtasiye malzemelerinden uzak durulmalıdır. Çünkü kalitesiz kırtasiye malzemelerinde sağlığa ciddi tehdit oluşturan toksik kimyasal madde kullanılma olasılığı yüksektir. Bu maddelerden bazıları keçeli kalemler, okul ve beslenme çantaları, kalem kutuları, su mataraları, çocuk giysilerindeki plastik baskı ve aksesuarlar, spor ayakkabılar gibi birçok üründe kullanılan ve plastiğin yumuşayarak esneklik kazanmasını sağlayan fitalat, ayakkabı ve okul çantalarında kullanılan azo boyar maddeler, ağaç kırtasiye ürünlerinde kullanılan su itici özelliği sağlayan formaldehit ve ağır metallerdir. Bu kimyasalların ağız yoluyla alınması veya deriden emilmesi halinde vücutta birikerek ciddi metabolik hastalıklara, alerjilere veya zehirlenmelere neden olabileceği hatta bazılarının uzun vadede kansere yol açabildiği bilinmektedir.
* Güvenilir olmayan marka ürünleri satın alınmamalı, Türk Standartları Enstitüsü’nün (TSE) belirlediği kurallara uyan ve TSE damgası taşıyan firmaların ürünleri tercih edilmelidir. İthalatçı firmaların bilinir olması önemlidir. Avrupa Birliği’nde üretilmiş ürünler de satın alınabilir. Ailelerin etiket ve damgalarla ilgili bilgisi olması işlerini kolaylaştıracaktır. Örneğin CE ve 71-3 işareti olan ürünlerin kullanılması güvenlidir.
* Defterler düzgün olmalı, kapak ve kağıtlarda leke, delik ve buruşukluk olmamalıdır.
* Silgiler iz bırakmadan ve kağıdı fazla yıpratmadan silmeli.
* Kokulu silgiler kanserojen olduğu için tercih edilmemelidir. Ayrıca kokulu silgi ve kalemlerde koku vermesi için kullanılan maddelerin bağımlılık yapabildiği de bilinmektedir.
* Kalem gövdesinde yara, ezik, kıymık ve çatlak bulunmamalıdır. Suluboyalar homojen görünüşte ve renkte olmalı, renk dalgalanması görülmemelidir.
* Boya kaleminin yüzeyinde, kabarma, dökülme, çatlama, akma ve ton farkı bulunmamalıdır.
* Mümkün olduğunca boyasız ya da en az miktarda boya içeren ürünler alınmalı, plastik baskılı, kokulu ürünler tercih edilmemelidir.
