Günümüz dünyasında sürdürülebilir en büyük zenginlik, iyi yetişmiş insan gücüdür. Amerika’yı Amerika yapan da budur. ABD dünyanın en parlak beyinlerini bir şekilde ülkesine çekiyor. Şimdi bu kervana Avrupa da katıldı! Peki ya biz?
“Beyin göçü nedeniyle savunma sanayimizin içi boşaldı” diyenlerin sayısı bir hayli fazla. TÜİK istatistikleri de bunu gösteriyor.
Peki ürkütücü tablo karşısında “vah vah” demenin ötesine geçebildik mi?
Örneğin gitmelerinin önünü geçebilecek önlemler aldık mı?
Ya da olaya “Her şeye rağmen bu da bir kazanım” gözüyle mi bakmalıyız?..
Yükseköğretim Beyin Göçü İstatistikleri, bu yıl ilk kez haber bülteni halinde yayınladı.
Etkili de oldu.
Çalışma kapsamında, lisans eğitimini Türkiye'de tamamlayıp, mezuniyet sonrasında yurtdışında uzun süreli ikamet eden TC vatandaşları hakkında bilgiler verildi.
Yükseköğretim beyin göçü istatistikleri eğitim ve öğretim alanı, bölüm, cinsiyet ve göç edilen ülkeler bazında paylaşıldı.
İşte önemli satırbaşlarından bazıları:
. Yükseköğretim mezunlarının beyin göçü oranı 2015 yılında yüzde 1,6 iken, 2023 yılında yüzde 2,0 oldu.
. 2023 yılında yükseköğretim mezunu kadınların beyin göçü oranı yüzde1,6, erkeklerin beyin göçü oranı ise yüzde 2,4 olarak gerçekleşti.
. En yüksek beyin göçü bilişim ve iletişim teknolojilerinde.
. Bu oranlar bilişim ve iletişim teknolojilerinde (%6,8), mühendislik, imalat ve inşaatta (%4,4), doğa bilimleri, matematik ve istatistikte (%2,6) oldu.
. En yüksek beyin göçü sıralamasında moleküler biyoloji ve genetik yer aldı.
. Mezunların beyin göçü oranları incelendiğinde, en yüksek beyin göçü oranına sahip lisans programları sırasıyla, moleküler biyoloji ve genetik (%17,9), biyomühendislik
(%10,2), işletme mühendisliği (%9,8), elektronik mühendisliği (%9,1), matematik mühendisliği (%8,9) ve bilgisayar mühendisliği (%8,4) şeklinde gerçekleşti.
ABD ilk sırada!
Yükseköğretim mezunlarının tamamladıkları bölüme göre beyin göçü oranlarına bakıldığında,
. Bir lisans programını tamamlayanların göç etmek için tercih ettikleri ilk beş ülke sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri (%21,4), Almanya (%17,5), Birleşik Krallık (%11,2),
Hollanda (%6,9) ve Kanada (%4,9) oldu.
. ABD ve Kanada'ya göç eden mezunlar içinde en büyük paya sahip lisans programı işletme olurken, Almanya, Birleşik Krallık ve Hollanda'yı en fazla tercih eden mezunlar bilgisayar mühendisliği bölümünden oldu.
Peki hangi ülkeye, en çok hangi bölümü bitirenler gidiyor?
O da bir hayli ilginç.
İşte hangi mezunların, hangi ülkeleri tercih ettiğine yönelik istatistikler:
ABD: İşletme, Bilgisayar Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği, Makina Mühendisliği
Almanya: Bilgisayar Mühendisliği, Makina Mühendisliği, İşletme, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği
İngiltere: Bilgisayar Mühendisliği, İşletme,Makina Mühendisliği. Endüstri Mühendisliği, İktisat
Hollanda: Bilgisyar Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği, Makine Mühendisliği, İşletme, Elektrik-Elektronik Mühendisliği
Kanada: İşletme, Endüstri Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği, Makina Mühendisliği, İktisat
Bu konuda devlet nezdinde çok daha ciddi önlemler almamız gerektiği konusunda hepimiz hemfikiriz.
Olaya bir de bardağın boş tarafını görerek değil, dolu tarafına bakarak yorum getirenler de var ki onu da görmezlikten gelemeyiz.
Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker’in bu yöndeki görüşünü de bu çerçevede değerlendirmekte yarar var:
“Benim düşüncem çocuklarımıza güvenelim anne baba ve devlet olarak, onlarla irtibatımızı koparmayalım.
Nereye giderlerse gitsinler, memlekete katkıları olması için kendilerini destekleyelim.
İngiltere’nin, Fransa’nın Çin'in, Amerika’nın Almanya’nın ve daha bir çok ülkenin yurtdışında nitelikli insan gücü var.
Bizim de olacak. Önemli olan, bizim onların ülkemiz ile olan bağlarını koparmadan sağlam aidiyet duygusu ile iletişimimizi devam ettirmemiz. Su akar yolunu bulur...”
Beyin göçü ihracatı!
Her ülkenin yeraltı madenleri ya da doğal zenginlikleri yok.
Gelişmiş ülkelerin yanı sıra kısır döngü içerisinde olan bazı ülkeler de kaliteli ve öncü eğitim ile beyin göçü ihracatı konusunda bir hayli önderler.
Farklı nedenlerle bunu özellikle destekleyen ülkeler olduğunu da biliyoruz...
Yükseköğretimi bir ticaret kapısı olarak gören ülkelerin yanı sıra, kendilerinde aynı yaş grubunda yeterli nitelikli öğrenci ya da mezun olmadığı için kapılarını dünyaya açan ülkeler de hep vardı, olmaya da devam edecek...
Görünen o ki eğitimin, gençlerimizin ve ülkemizin geleceğine yönelik olarak bu konular çok daha ayrıntılı bir şekilde ele alınmasında sonsuz yarar var...
