GEREKÇE:
Ülkemizdeki en sorunlu alanların başında eğitim-öğretim gelmektedir. Hükümetler üstü bir eğitim politikası oluşturamamanın yarattığı sancı, eğitimin her aşamasında kendini göstermektedir. Maalesef yapılan düzenlemeler de sorunları kökten çözmeye dönük değil, sorunların ötelenmesine dönüktür.
Eğitim-öğretim alanında yüksek öğrenimde yaşanan sorunlar özel bir öneme sahiptir. Üniversitelerin özerkliğinin olmamasından YÖK’ün varlığına, öğrencilerin barınma ve kredi-burs koşullarından eğitim-öğretimin belli kurumlar hariç yeteri kalitede olmamasına kadar çok sayıda sorun, yüksek öğrenimde öğrencilerin uğraştığı sorunlardır.
Ülkemizde reel ekonominin durumunu anlamak için orta sınıf bir ailenin yüksekokulda eğitim-öğretimine devam eden çocuğunun ekonomisine ve yaşam standartlarına bakılabilir. Nisan 2012 ayında açıklanan rakamlara göre; dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapılması zorunlu gıda harcaması tutarı, başka bir ifadeyle açlık sınırı 940 liradır. Gıda ile birlikte yapılması zorunlu olan kira, yakacak, elektrik, su gibi konut, ulaşım, giyim, sağlık, eğitim vb. harcamalar da dikkate alındığında, insan onuruna yaraşır bir yaşama düzeyi sağlamak için yapılması gereken harcama tutarı, yani halk dilinde yoksulluk sınırı ise 3 bin 61 lira olarak hesaplanmıştır. Bu rakamlarla birlikte, “yükseköğretim harçlarının yüksekliği” ve Dünya Bankası’nın 2012 raporunda belirtilen “Türkiye’de yoksulluğun arttığı” gerçeği göz önünde bulundurulursa yüksek öğrenim öğrencilerinin ne derece zor durumda bırakıldığı anlaşılabilmektedir.
Nüfusun en üstteki yüzde 20'lik bölümünün gelirin yüzde 45'ini elde ettiği, gelir dağılımında en alttaki yüzde 10’luk kesimin tüm gelirin yüzde 2,1’ini elde ettiği ülkemizin Anayasasının 42. maddesinde “Devlet, maddî imkânlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar.” hükmü açıkça yer almaktadır. Oysaki 2012 yılı için 260 liralık mevcut burs ya da öğrenim kredisiyle öğrencilerimizin eğitimini insanca koşullarda ve ailesinden destek almadan devam ettirebilmesi olanaklı değildir.
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü’nce verilen kredilerin geri ödeme koşulları da öğrencilerimiz için avantajlı değildir. Öğrenim ve/veya katkı kredisi alanlar, devam ettiği öğrenim kurumunun normal öğrenim süresinin bitiminden iki yıl sonra başlamak üzere, kredi aldığı kadar sürede ve aylık taksitler halinde borcunu ödemektedir. Yüksekokul mezunları arasında yaygın olan işsizlik sorunu göz önünde bulundurulduğunda, mezuniyetten 2 yıl sonra geri ödemenin başlaması doğru bir uygulama değildir. Öğrencilerin yaklaşık tamamının kredi aldığı İzlanda, Norveç ve İsveç gibi ülkelerde bu geri ödeme süresi en az 20 yıldır.
Mevcut koşullar dikkate alındığında öğrencilerimizin aldığı öğrenim kredisi ve burs rakamlarının yeterli olmadığı; öğrencilerimizin kullandığı öğrenim ve/veya katkı kredilerinin geri ödemesinin koşullarının uygun olmadığı açıktır. Bu yasa teklifi ile mevcut öğrenim kredisi ve burs rakamlarının 16 yaşından büyükler için tespit edilen asgari ücretin 2/3’ünden az olamaması (2012 rakamlarına göre yaklaşık 500 lira); öğrenim ve/veya katkı kredisi geri ödemelerinin, şahıs işe başladıktan sonra en az 10 yıla yayılması amaçlanmaktadır. 5102 sayılı kanunun 6. maddesi; “Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve Millî Eğitim Bakanlığınca müştereken çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” diye açık hüküm belirttiği için yasa teklifi ile ana ilkeler belirlenmekte ve yine ayrıntılı düzenlemelerin yönetmeliklerle yapılması öngörülmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ:
MADDE 1- 03.03.2004 tarih ve 5102 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine İlişkin Kanun’un 2. maddesinin 1. fıkrasına yapılacak ekleme ile yüksek öğrenim gören öğrencilerin aldığı öğrenim kredisi ya da burs miktarının o yıl Asgari Ücret Tespit Komisyonunca 16 yaşından büyükler için belirlenen asgari ücret miktarının 2/3’ünden az olamayacağının ve öğrenim ve/veya katkı kredisi ödemelerinin, şahıs işe başladıktan sonra en az 10 yılda geri ödeyebileceğinin hükme bağlanması amaçlanmaktadır.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
Yüksek Öğrenim Öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi
MADDE 1- 03.03.2004 tarih ve 5102 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine İlişkin Kanun’un 2. maddesinin 1. fıkrasına aşağıdaki kısım eklenmiştir:
“Yurt içinde yüksek öğrenim gören öğrencilere aylık olarak verilecek öğrenim kredisi ya da burs miktarı, her bir yıl için o yılın Asgari Ücret Tespit Komisyonunca 16 yaşından büyükler için tespit edilen asgari ücret miktarının 2/3’ünden az olamaz. Öğrencilere ödenen öğrenim ve/veya katkı kredilerinin geri ödemesi, şahsın bir işe yerleşmesinden itibaren başlamak üzere en az 10 yılda gerçekleşir.”
MADDE 2- Bu kanun yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
