Yazılı bir açıklama yapan Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Başkanı Erdal Atıcı, Mehmet Başaran’a ödülün 17 Nisan 2011 Pazar akşamı Ankara’da Çankaya Belediyesi Vedat Dalokay Kokteyl Salonu’nda yapılacak, “Köy Enstitüleri Dayanışma Yemeği”nde verileceğini söyledi. Atıcı, şöyle dedi:
“Yönetim Kurulumuz aldığı 7 Şubat 2011 tarih ve 223/5 sayılı kararıyla; Vakfımızın kuruluşu ve kuruluşundan bugüne dek çalışmalarımıza omuz vermesi, yapıt ve yazılarıyla köy enstitüleri davasını savunması, köy enstitüleri sistemi ile ilgili bilimsel araştırmalar, incelemeler yapılmasına katkı sağlaması, aynı amaçla yapıtların hazırlanmasında çaba göstermesi, vakfımızın güçlenerek bugüne gelmesine destek vermesi, yapıtlarıyla genç kuşakların köy enstitüsü sistemini anlamaları ve tanımalarına katkıda bulunması, ışığını günümüze dek taşıması, yaşamı boyunca daha aydınlık bir Türkiye için aydınlanma imecesi içinde yer almasından dolayı Eğitim Emek Ödülü verilmesini kararlaştırmıştır. Mehmet Başaran, köy enstitülü olmanın, aydın olmanın bedelini daha Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsünden mezun olunca yaşamış, yedek subaylık hakları ellerinden alınarak 45 arkadaşıyla birlikte çavuş çıkarılmıştır. Başaran yaşamı boyunca bedel ödemiş, öğretmenlik yaptığı yıllarda birçok kez kıyıma uğramıştır."
